"ԶԻՋԵԼՈՎ ԱՐՑԱԽԸ ՝ ՓԱՇԻՆՅԱՆԸ ՄԵՐԿԱՑՐԵՑ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՍԱՀՄԱՆՆԵՐԸ"․ ՏԻԳՐԱՆ ԽԶՄԱԼՅԱՆ
Նիկոլ Փաշինյանից երես են թեքում նրա վերջին զինակիցները...
- Պարոն Խզմալյան, Հայաստան ժամանած ԱՄՆ պետքարտուղարի տեղակալ Էլիսոն Հուքերն այցելեց Հայոց ցեղասպանության զոհերի հուշահամալիր, սակայն հայ պաշտոնյաներ չուղեկցեցին նրան։ Սա ի՞նչ է ցույց տալիս, Հայաստանի իշխանությունը փորձում է փակե՞լ ցեղասպանության հարցը։
- Մենք չտեսանք պաշտոնական բացատրություններ, միգուցե ԱԳՆ-ն եւ կառավարությունը հարկ չհամարեցին դա մեկնաբանել։ Ուստի չի կարելի բացառել, որ մեր մտահոգուհությունը հիմնավոր է, եւ կառավարությունն իսկապես որդեգրել է այդ մոտեցումը ու շարունակում է չարաբաստիկ հայտարարություններն առ այն, որ ցեղասպանության ճանաչումն այլեւս Հայաստանի պետական առաջնահերթություններից չէ, հանվել է այդ ցանկից։ Հետեւաբար, այդ ավանդական այցելությունները կառավարությունը չի խրախուսում, չի էլ արգելում բնականաբար։
Բայց այստեղ շատ հետաքրքիր է մեկ այլ բան՝ այս վայ իշխանությունները չեն հասկանում, որ նման բաները պետք են ոչ միայն հայությանը։ Եվ ԱՄՆ պետքարտուղարի տեղակալը Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր կատարած իր այցով ցույց տվեց այս իշխանությունների թշվառությունը, գավառական եւ անբարոյական բնույթը, որովհետեւ ցեղասպանությունը ոչ միայն հայության ողբերգությունն է, դա համաշխարհային ողբերգություն է։ Եվ ազգերը, այդ թվում՝ ԱՄՆ-ն ճանաչել են ցեղասպանությունը մեկ հիմնական պատճառով. այստեղ ոչ այնքան եւ ոչ միան մարդասիրությունը կամ հայասիրությունն է, դա միջազգային պահանջ է՝ ցեղասպանությունն անվանել չարիք, որպեսզի կանխվի դրա կրկնությունը։
Եվ շեղվելով այդ համաշխարհային մարդասիրական, քաղաքակրթական ավանդույթից՝ Հայաստանի իշխանությունները ծիծաղելի ու ողորմելի են։ Ես միայն կավելացնեմ, որ մենք առաջին իսկ հնարավորության դեպքում վերադարձնելու ենք այդ անհրաժեշտ ավանդույթը, քանի որ մոռանալ ցեղապսանությունը, նշանակում է պատրաստել հաջորդը։
- Ցեղասպանության ճանաչման հարցն օրակագրից հանելուն զուգահեռ այս իշխանությունները հայտարարել են, որ օրակարգից հանել են նաեւ Արցախում տեղի ունեղած ցեղասպանության եւ ընդհանրապես Արցախի ու արցախցիների վերադարձի հարցերը։ Սա ինչի՞ կհանգեցնի։
- Այս երկու հարցերը խիստ փոխկապակցված են։ Եվ 1915 թվականի ցեղապանության մոռացումը դա հենց «համաներում է» Արցախի հայաթափմանը եւ հայրենազրկմանը։ Փաշինյանը եւ իր թիմը փորձում են նորմալիզացնել հանցանքը, փորձում են օրինականանցել չարիքը, փորձում են «համաներում» հայտարարել դահիճներին։ Բայց նրանք դրա իրավունքը չունեն, ես կրկնում եմ՝ այստեղ հարցը դուրս է զուտ հայության, հայկական հարցի ծիրից, իհարկե, հայկական հարցը մնում է կենտրոնական։
Ես մեկ օրինակ բերեմ՝ հենց այսօր Human Rights Watch համաշխարհային իրավապաշտպան կազմակեպությունն անօրինական եւ հանցավոր ճանաչեց Իսրայելի փորձերը՝ թույլ չտալու պաղեստինցիների վերադարձը։ Սա նախադեպ է, պետությանը նման հանցանքի համար միջազգային հանցագործ համարել նշանակում է պատրաստվել այդ հարցով դիմել միջազգային դատարան։ Սա հենց այն է, ինչը Եվրոպական կուսակցությունը համարում է արտաքին քաղաքական առաջնահերթություն։ Եվ մենք անպայման դրան կհասնենք, ուշ թե շուտ։
Իսկ այն, որ իշխանությունները դավաճանում են հայկական հարցը, միմիայն իրենց իշխանությունը պահպանելու նպատակով են դա անում, որովհետեւ սա յուրահատուկ կեղտոտ գործարք է արդեն ոչ թե Պուտինի, այլ Էրդողանի եւ Ալիեւի հետ։ Ակնհայտ է, որ Փաշինյանն այդ երկու գործիչների հետ մտել է գործարքի մեջ՝ իրենց հետ համապատասխանեցնելով արտաքին քաղաքական որոշ քայլեր։ Եվ նրանք չեն էլ թաքցնում, որ հայկական քաղաքականության մեջ իրենց գլխավոր նպատակը Փաշինյանի իշխանության պահպանումն է, որովհետեւ նա երանելի ու երազելի հայ վարչապետ է, որը գնում է բոլոր այն զիջումներին, որոնք նրանք առաջարկում են։
Հաջորդ զիջումը փաստորեն արդեն հայտարարված է, դա այպես կոչված «անկալվների» զիջումն է։ Եվ հենց սա էր Արցախի գլխավոր առաքելությունը Հայաստանի համար՝ Արցախը պահում ու պաշտպանում էր Հայաստանի անվտանգությունը։ Զիջելով Արցախը, զիջելով արցախցիների իրավունքները, հրաժարվելով Ալիեւի հանցագործությունները հրեշացնելուց՝ Փաշինյանը փաստորեն մերկացրեց Հայաստանի սահմանները։ Իսկ «անկլավների» զիջումը կբերի արդեն Հայաստանի պետականության խարխլմանը։
- Դուք ավելի վաղ հայտարարել էիք, որ «Հանուն ժողովրդավար պետականության» եւ Հայաստանի Եվրոպական կուսակցությունները սկսում են քաղաքական արշավ՝ Ադրբեջանին եւ նրա բռնապետ Ալիեւին միջազգային ատյաններում ռազմական հանցագործ ճանաչելու նպատակով՝ նոր Հայոց Ցեղասպանության եւ Արցախի հայաթափման, հնագույն քրիստոնեական համայնքի ոչնչացման համար։ Նաեւ այս գործի շուրջ համախմբվելու կոչ էիք արել։ Աշխատանք տանո՞ւմ եք այս ուղղությամբ, հաջողվո՞ւմ է համախմբում ապահովել։
- Այո, աշխատանք ընթանում է, մենք հիմա զբաղված ենք արցախցիների ինքնակազմակերպմամբ։ Մեզ համար շատ կարեւոր է, որ վտարանդի խորհրդարանը եւ կառավարությունը ստեղծվեն կուսակցությունների եւ ոչ թե նախկին իշխանությունների կազմից։ Եվ անպայման նրանք պետք է լինեն այն հասարակական կառույցները եւ գործիչները, որոնք ինչպես Հայաստանում, այնպես էլ Արցախում չեն համագործակցել նախկին իշխանությունների հետ։ Մենք դա պայմանական անվանում ենք «նոյեմբերի 17» նախագիծ, որովհետեւ 2023 թվականի նոյեմբերի 17-ին ՄԱԿ-ի Արդարադատության միջազգային դատարանը վճիռ ընդունեց, համաձայն որի՝ արցախցիները միջազգայնորեն ընդունված օրենքներով ունեն ազատ ու անվտանգ վերադառնալու իրավունք՝ միջազգային երաշխիքների ներքո։
Բայց դրա համար առաջինը Հայաստանի իշխանությունները պետք է չխոչընդոտեն, այլ խրախուսեն արցախցիների ինքնակազմակերպմանը, երկրորդը, արդեն հենց արցախցիները պետք է իրենց մեջ ուժ ու քաղաքական հասունություն գտնեն՝ այդ ինքնակազմակերպումն իրագործելու միջոցով։ Այն, ինչ վերաբերում է Ալիեւի հրեշացմանը եւ նրան դատի տալուն, պետք է անի հայ հասարակությունը՝ արցախցիների հետ միասին միավորվելով այդ հարցի շուրջ։ Եվ մենք դա անում ենք, դրա համար մեզ պետք են օրենսդրական լծակներ, ահա, թե ինչու ենք մենք պայքարում Ազգային ժողով մտնելու համար, որեպեսզի այդ նախաձեռնությունները դառնան օրենք եւ քաղաքականություն, ինչպես մենք եվրաինտեգրումը դարձրինք օրենք։
Ռոզա Հովհաննիսյան
https://step1.am/blog/2025/11/20/40769/
https://kentron.am/am/news/312554
***
Собеседник Step1.am – Тигран Хзмалян, председатель Европейской партии Армении.
– Господин Хзмалян, заместитель госсекретаря США Элисон Хукер, прибывшая в Армению, посетила Мемориал Геноцида армян без сопровождения официальных лиц Армении. О чём это говорит, пытается ли правительство Армении закрыть вопрос Геноцида?
– Мы не увидели официальных объяснений, возможно, МИД и правительство не посчитали нужным комментировать этот вопрос. Поэтому нельзя исключать, что наша обеспокоенность обоснована, правительство действительно придерживается такого подхода и продолжает выступать со зловещими заявлениями о том, что признание Геноцида 1915 года больше не является государственным приоритетом Армении. Поэтому правительство не поощряет эти традиционные визиты, но и, конечно же, не запрещает их.
Но есть очень интересный момент: власти не понимают, что всё это нужно не только армянам. А заместитель госсекретаря США своим посещением мемориального комплекса Цицернакаберд продемонстрировала убогость, провинциальность и безнравственность этих властей, ведь Геноцид — это не только трагедия армянского народа, это трагедия мирового масштаба. И страны, включая США, признали Геноцид по одной главной причине: дело не столько в гуманизме или армянстве, сколько в международном требовании: назвать Геноцид злом, чтобы не допустить его повторения.
И отступившие от этой глобальной гуманитарной, цивилизационной традиции армянские власти смешны и жалки. Добавлю лишь, что мы вернём эту необходимую традицию при первой же возможности, потому что забвение геноцида означает подготовку к следующему геноциду.
— Параллельно с этим власти заявили об изъятии из актуальной повестки вопроса геноцида в Арцахе (Карабахе) и возвращения Арцаха и арцахцев. К чему это приведёт?
— Эти два вопроса тесно взаимосвязаны. Забвение геноцида 1915 года – это "амнистия" за исход армян из Арцаха и лишение их родины. Пашинян и его команда пытаются нормализовать преступление, пытаются легализовать зло, пытаются объявить "амнистию" палачам. Но они не имеют на это права, повторяю, здесь вопрос выходит за рамки чисто армянского мира, хотя, разумеется, армянский вопрос остается центральным.
Приведу один пример: буквально вчера международная правозащитная организация Human Rights Watch признала незаконными и предосудительными попытки Израиля воспрепятствовать возвращению палестинцев. Это прецедент: считать государство международным преступником за такое преступление – значит готовиться к обращению в международный суд по этому вопросу. Именно это Европейская партия считает приоритетом своей внешней политики. И мы обязательно этого добьёмся, рано или поздно.
А то, что чиновники отрекаются от армянского вопроса – это лишь для сохранения своей власти, ведь это своего рода грязная сделка с Эрдоганом и Алиевым. Очевидно, что Пашинян заключил сделку с этими двумя политиками, согласовывая с ними определённые внешнеполитические шаги. И они даже не скрывают, что их главная цель в армянской политике – сохранить власть Пашиняна, ведь он – благословенный армянский премьер, согласный на все предлагаемые ими уступки.
Следующая, по сути, уже объявлена – это уступка так называемых "анклавов". Именно в этом и заключалась главная миссия Арцаха для Армении: Арцах обеспечивал и защищал безопасность Армении. Уступив Арцах, отрекшись от прав арцахцев и отказавшись признать преступления Алиева, Пашинян фактически обнажил границы Армении. А уступка "анклавов" приведёт к подрыву государственности Армении.
– Ранее Вы заявляли, что партия "За демократическую государственность" и Европейская партия Армении начинают политическую кампанию по признанию Азербайджана и его диктатора Алиева военными преступниками в международных инстанциях за новый Геноцид армян, деарменизацию Арцаха и уничтожение древней христианской общины. Вы также призвали к консолидации в этом вопросе. Работаете ли вы в этом направлении, удаётся ли вам обеспечить консолидацию?
— Да, работа ведётся, сейчас мы занимаемся самоорганизацией партий. Для нас очень важно, чтобы парламент и правительство Арцаха в изгнании были сформированы из партий, а не из бывших властей. И это обязательно должны быть те общественные структуры и деятели, которые не сотрудничали с бывшими властями как в Армении, так и в Арцахе. Мы условно называем это проектом "17 ноября", поскольку 17 ноября 2023 года Международный суд ООН принял решение, согласно которому народ Арцаха имеет право на свободное и безопасное возвращение в соответствии с международно признанными законами и международными гарантиями.
Но для этого, во-первых, власти Армении должны не препятствовать, а, наоборот, поощрять самоорганизацию народа Арцаха, а во-вторых, сами арцахцы должны найти в себе силы и политическую зрелость, реализуя эту самоорганизацию. Что касается обвинения Алиева и предания его суду, то это дело армянского общества, в том числе арцахцев. И мы это делаем, для этого нам нужны законодательные рычаги, поэтому мы и боремся за место в Национальном Собрании, чтобы эти инициативы стали законом и политикой, так же, как мы превратили в закон европейскую интеграцию.
Роза Ованнисян
https://step1.am/ru/2025/11/21/35494/
https://kentron.am/am/news/312554
"BY CEDING ARTSAKH (KARABAKH), PASHINYAN EXPOSED THE BORDERS OF ARMENIA": TIGRAN KHZMALYAN
– Mr. Khzmalyan, U.S. Deputy Secretary of State Alison Hooker, who arrived in Armenia, visited the Armenian Genocide Memorial unaccompanied by Armenian officials. What does this mean, is the Armenian government trying to close the issue of Genocide? – We have not seen any official explanations, perhaps the Foreign Ministry and the government did not consider it necessary to comment on this issue. Therefore, it cannot be ruled out that our concern is justified, the government really adheres to this approach and continues to make ominous statements that the recognition of the 1915 Genocide is no longer a state priority of Armenia. Therefore, the government does not encourage these traditional visits, but, of course, it does not prohibit them either. But there is a very interesting point: the authorities do not understand that it is not only the Armenians who need all this. And with her visit to the Tsitsernakaberd memorial complex, the US Deputy Secretary of State demonstrated the squalor, provinciality and immorality of these authorities, because Genocide is not only a tragedy of the Armenian people, it is a tragedy on a global scale. And countries, including the United States, have recognized the Genocide for one main reason: it's not so much about humanism or Armenians, but about the international requirement to call the Genocide evil in order to prevent its recurrence. And the Armenian authorities, who have deviated from this global humanitarian and civilizational tradition, are ridiculous and pathetic. I will only add that we will bring back this necessary tradition as soon as possible, because forgetting the genocide means preparing for the next genocide. — At the same time, the authorities announced the removal of the issue of the genocide in Artsakh (Karabakh) and the return of Artsakh and the people of Artsakh from the current agenda. What will it lead to?
— These two issues are closely interrelated. The oblivion of the 1915 genocide is an "amnesty" for the exodus of Armenians from Artsakh and the deprivation of their homeland. Pashinyan and his team are trying to normalize crime, trying to legalize evil, trying to declare an "amnesty" for the executioners. But they have no right to do this, I repeat, the issue here goes beyond the purely Armenian world, although, of course, the Armenian issue remains central. To give one example: just yesterday, the international human rights organization Human Rights Watch recognized Israel's attempts to prevent the return of Palestinians as illegal and reprehensible. This is a precedent: considering a State to be an international criminal for such a crime means preparing to appeal to the International Court of Justice on this issue. This is what the European Party considers a priority of its foreign policy. And we will definitely achieve this sooner or later. And the fact that the authorities are betraying the Armenian issue, they are doing this only in order to preserve their power, because this is a special dirty deal no longer with Putin, but with Erdogan and Aliyev. It is obvious that Pashinyan made a deal with these two politicians, coordinating certain foreign policy steps with them. And they don't even hide that their main goal in Armenian politics is to preserve Pashinyan's power, because he is the blessed Armenian prime minister who agrees to all the concessions they offer. The next one, in fact, has already been announced – this is the cession of the so-called "enclaves". This was the main mission of Artsakh for Armenia: Artsakh ensured and protected Armenia's security. By ceding Artsakh, renouncing the rights of the people of Artsakh, and refusing to recognize Aliyev's crimes, Pashinyan effectively exposed Armenia's borders. And the cession of the "enclaves" will lead to the undermining of Armenia's statehood.
– Earlier you stated that the Party for Democratic Statehood and the European Party of Armenia are launching a political campaign to recognize Azerbaijan and its dictator Aliyev as war criminals in international instances for the new Armenian Genocide, the dearmanization of Artsakh and the destruction of the ancient Christian community. You have also called for consolidation on this issue. Are you working in this direction, are you able to ensure consolidation? — Yes, work is underway, now we are engaged in the self-organization of parties. It is very important for us that the parliament and the government of Artsakh in exile be formed from parties, and not from the former authorities. And these must necessarily be those public structures and figures who did not cooperate with the former authorities in both Armenia and Artsakh. We conditionally call this the "November 17" project, because on November 17, 2023, the International Court of Justice of the United Nations ruled that the people of Artsakh have the right to a free and safe return in accordance with internationally recognized laws and international guarantees. But to do this, firstly, the Armenian authorities should not hinder, but, on the contrary, encourage the self-organization of the people of Artsakh, and secondly, the people of Artsakh themselves should find the strength and political maturity to implement this self-organization. As for accusing Aliyev and putting him on trial, this is a matter for the Armenian society, including the people of Artsakh. And we are doing this, for this we need legislative levers, which is why we are fighting for a seat in the National Assembly, so that these initiatives become law and policy, just as we turned European integration into law. Rosa Hovhannisyan
https://step1.am/blog/2025/11/20/40769/
Комментариев нет:
Отправить комментарий