ГРЕЧЕСКАЯ ОБЩИНА РА ОСУДИЛА АГРЕССИЮ АЗЕРБАЙДЖАНА ПРОТИВ АРМЕНИИ И АРЦАХА
- Господин Полатов, прежде чем начать беседу о роли национальных меньшинств в странах своего проживания, представьте, пожалуйста, свой взгляд на события, происходящее сегодня в Армении.
- После парламентских выборов 2021 года, как и ожидалось, «на радость народу и для народа» в парламент прошли три политические силы, которые и получили всеми ожидаемые свои квоты. Эти силы даже успели перераспределить свои обязанности и роли в НС задолго до начала работы парламента нового созыва. И что же в итоге мы получили в результате этих выборов? Не прошедшие в 2018 году в парламент РА по чистой случайности партии «Дашнакцутюн» и РПА, которым тогда не хватало мизерной доли процентов, уже на выборах 20 июня 2021 года воспользовались предоставленным шансом войти в Национальное Собрание в виде блоков с другими партиями. Итак, партия «Мой шаг» стала парламентским большинством, блоку «Армения» уготовлена роль непримиримой оппозиции, а «бесчестный» блок «Честь имею», по всей вероятности, будет играть роль конструктивной оппозиции. В этой связи примите от организации греков Армении «Патрида» наши самые радужные поздравления.
- Вы сказали, что как и ожидалось, в парламент прошли три политические силы. По-Вашему выборы были предсказуемы?
- Этих досрочных выборов в Национальное Собрание могло бы и не быть, если бы не агрессия Азербайджана против Арцаха. Внушительная поддержка Турции и многомиллионного тюркского мира, а также поддержка дружественных Азербайджану Белоруссии, Грузии, Израиля, Украины и Великобритании, при сознательном равнодушии союзников из так называемого ОДБК, стали причиной поражения Армении и Арцаха в этой войне.
В итоге часть нашего народа по сей день пребывает в трауре, часть - переживает стресс и апатию, часть населения призывает к свержению власти, а другая часть в лице дегенеративной элиты устраивает пышные свадебные и прочие увеселительные мероприятия. Эти выборы запомнятся еще и тем, что во время предвыборной гонки все партии отметились шквалом взаимных личных оскорблений, распусканием самых омерзительных слухов, без пощады при этом ни детей, ни жен, ни родителей. Вспоминали, как говорится, всё и вся. Но что интересно, ни одна политическая партия или блок так и не коснулись в своих программах проблем национальных меньшинств и армянских беженцев. В принципе, как таковых программ ни у одной партии не было. И поскольку ни одна партия не заикнулась о проблемах нацменьшинств, то придется организации греков Армении и Арцаха самой заявить об этих проблемах в контексте безопасности страны.
- Разве национальные меньшинства в Армении имеют какие-то серьезные проблемы, определенные сложности и затруднения?
- Проблемы сегодня есть у всех, но я повторюсь: в контексте безопасности страны. Не буду говорить о правах, так как они особо отмечены во множествах статей Конституции РА. И защищены они множеством международных конвенций и прочими декларациями. Из 117 статей Конституции РА с ее многочисленными пунктами национальные меньшинства Армении имеют привилегии в четырех статьях Основного Закона РА.
Там говорится о недопустимости дискриминации в зависимости от пола, расы, цвета кожи, этнического или социального происхождения, языка, религии, политических или иных взглядов, сохранения своей национальной и этнической самобытности, традиций и культуры. В то же время свобода человека и гражданина по этой же Конституции может быть временно ограничена в установленном законом порядке, в частности, в период введения в стране военного положения.
Я хочу напомнить национальным меньшинствам страны об их конституционных и гражданских обязанностях. В обязанности граждан Республики Армения, принадлежащих к национальным меньшинствам, входит соблюдение клятвы, которую они дают при получении гражданства. Она гласит: «Я, (фамилия, имя), становясь гражданином Республики Армения, клянусь быть верным Республике Армения, соблюдать Конституцию и законы Республики Армения, защищать независимость и территориальную целостность Республики Армения».
- С теми, кто получает гражданство, всё понятно. Но многие представители нацменьшинств Армении с давних пор родились и живут здесь. Они тоже дают клятву?
- Клятву дают все. Просто для коренных жителей страны эта процедура происходит автоматически при получении паспорта. Но не надо забывать, что национальные меньшинства имеют еще и свои культурные организации. Несмотря на то, что общее число представителей нацменьшинств в стране не превышает три процента населения, тем не менее, Армению можно смело считать многонациональным государством. Сегодня в нашей республике проживают представители порядка 20 национальностей, основными из которых являются езиды, русские, греки, ассирийцы (айсоры), украинцы, поляки, немцы, евреи, курды, грузины.
- Основная часть представителей перечисленных народов имеет свои национальные государства, исключение составляют езиды, ассирийцы и курды…
- Совершенно верно. Вот тут и возникает логический вопрос: почему представители некоторых национальностей страны, а конкретно лидеры национальных общественных организаций, не выполнили свои Конституционные обязанности и не проявили гражданскую позицию, связанную конкретно с национальной безопасностью Республики Армения, гражданами которой они являются? Почему лидеры украинской, грузинской, белорусской, русской общин (подчеркну ещё раз: речь идет именно о лидерах) не сделали хоть одного политического заявления или хоть какого-нибудь демарша по поводу агрессии Азербайджана и Турции против Армении и Арцаха?
- А как отреагировали на всё это представители национальных меньшинств Азербайджана?
- Указанные мною общины в Азербайджане активно принимали участие в известных событиях, создавая пропагандистко-идеологический фон, оправдывая агрессию Баку против армянского народа. Когда 44 дня головорезы из террористических организаций, запрещенных в Российской Федерации, Грузии, Белоруссии, Украины и даже Израиля, убивали мирных жителей Арцаха, крушили и взрывали мемориальные комплексы героев ВОВ, глумились над памятниками маршалов, генералов, героев Советского Союза в том числе и Российской Империи, расстреливали могильные плиты, методично разрушали христианские храмы, тем самым уничтожая историческую память и наследие только армянского народа, представители нацменьшинств Азербайджана, являясь гражданами своей страны, проявили активную гражданскую позицию и выполнили свой «конституционный долг», утверждая, что Арцах – это якобы древняя азербайджанская земля. Откуда им это знать?! Ведь паспортом любой территории являются ее исторические памятники, датированные тысячелетиями, когда еще не было и в помине не только национальности «азербайджанец», но и страны с названием «Азербайджан», не было Украины с украинцами, русских с Россией, белорусов и Белоруссии. Исключение составляют евреи, но не было несколько тысяч лет и самого Израиля. И вот представители всех этих православных народов, не зная даже своей собственной истории, в один голос утверждают, что Арцах - земля «азербайджанцев», национальности, которую Сталин придумал лишь в 1936 году на «радость» грузинам, армянам и персам и закрепил эту национальность в своей конституции как первую социалистическую нацию. В то же время напрочь забыты коренные народы Азербайджана, которые в результате пропаганды идеологии обмана и фальсификации истории, ежедневно подвергаются грубейшим нарушениям самых элементарных человеческих прав.
- Господин Полатов, в начале беседы Вы упомянули о проблемах беженцев. Что имелось ввиду?
- Кроме армянских беженцев из Азербайджана, в Армению в 1988-1990 годах прибыло очень много смешенных семей русских, украинцев, евреев и представителей других национальностей. Именно они вместе с армянством всегда призывали международные организации отказаться от посещения логова убийц и насильников в Баку, коей является так называемая «аллея шахидов». По утверждению же официального Баку в этой аллее захоронены почитаемые среди азербайджанцев «сыновья и дочери Азербайджана, погибшие за свободу и территориальную целостность своей родины». Официальный Баку продолжает настаивать, что в аллее захоронены «лучшие сыны нации». Мы же утверждаем, что являемся свидетелями убийства «лучшими сынами азербайджанской нации» ни в чем не повинных мирных граждан различных национальностей по всей Азербайджанской ССР. Иначе как объяснить появление в Армении в качестве беженцев представителей национальных меньшинств, состоящих в браке с армянскими беженцами из Азербайджана?
- Теперь уже открыли так называемый музей победы над Арменией. Так что про «аллею шахидов», видимо, несколько подзабудут…
- Всеми такими действиями официальный Баку продолжает пропаганду армянофобии, фальсификации истории как своего государства, так и государств региона в целом. Это становится центром поощрения совершенных преступлений в отношении коренных народов всего Южного Кавказа и приграничных государств, таких как Дагестан, Армения, Грузия и Иран.
- Почему, на Ваш взгляд, мировое сообщество не замечает всех этих преступных и антигуманных действий Баку?
- Стоит отметить, что «паломниками» к могилам палачей армянского и других народов, захороненных в «аллее шахидов», в разные годы становились руководители и высокопоставленные чиновники из различных стран Европы, Азии, Америки, Ближнего Востока (в том числе Израиля), СНГ, а также представители различных международных организаций и многие высокопоставленные политические деятели. Особо отметим руководителей России, Украины, Грузии и Белоруссии. Отдельно упомянем Россию - правопреемницу СССР и ее выкормышей, коими являются преступные государства Турция и Азербайджан, созданные на территориях истерзанных и истребленных коренных народов региона. Именно она сочинила для них новые национальности - «турки и азербайджанцы». Ну как после всего этого Россия может предать родные для нее народы, которых она же и породила?
Пропаганда официальным Баку на протяжении трех десятков лет паломничества к могилам «шахидов» есть не что иное, как попытка получения индульгенции от мирового сообщества за все кровавые деяния в прошлом, настоящем и будущем. Посещение мировыми лидерами «аллеи шахидов» - ничто иное, как легализация добытого разбоем культурного, недвижимого и материального наследия армян и других коренных народов Азербайджана.
- Вернемся к теме национальных меньшинств…
- Много тысяч лет назад предки коренных жителей Кавказа - аварцев, лезгин, табасаранцев, талышей, армян, татов, удинов и других народов региона - определили границы своих исконных земель. Наши праотцы совершили большую ошибку, дав право на проживание на этих территориях пришлым в регион кочевым тюркским племенам, которые впоследствии методично стали захватывать их земли. И вот теперь, после того, как закончились боевые действия, связанные с агрессией Азербайджана при поддержке Турции и ее союзников, а также закончились выборы в НС РА, прошло первое заседание Координационного совета национальных меньшинств. На этом заседании патриотическая организация греков Армении и Арцаха стала очевидцем вопиющей полемики вокруг проблемы финансирования празднования дня Национальных меньшинств в Армении.
- В Армении есть день Национальных меньшинств? Не слышал о таком празднике…
- Республика Армения приняла решение отмечать праздник «Дня национальных меньшинств РА». Почему эта инициатива проявилась именно в этот траурный для армян год, остается загадкой. Интересно, что ни в одном государстве мира такого рода памятные дни не отмечаются. Руководителям украинской, русской, грузинской и белорусской общин почему-то захотелось этот день отмечать не за свой счет, а за счет скудного государственного бюджета РА. Кстати, кто-нибудь слышал, чтобы из бюджета одной из нищих стран мира оплачивали финансовые и материальные нужды национальных меньшинств? А ведь соотечественники вышеотмеченных нацменьшинств в Азербайджане из той же РФ, Украины, Белорусии и тд в недавней военной агрессии Азербайджана против Армении и Арцаха занимали откровенно враждебную позицию по отношению к Армении и армянскому народу. Более того, представители этих же нацменьшинств, благополучно проживающих в Азербайджане, как я уже говорил, в период агрессии против Армении все как один выступили в поддержку своего государства т.е. Азербайджана и ядовито хаяли Армению и армянский народ. Очень удобная позиция, не правда ли? Не верите? Посмотрите в Интернете.
Напомню, что среди армянских беженцев, спасшихся от азербайджанского ятагана, было много представителей национальных меньшинств, состоящих в смешанных браках – евреи, русские, украинцы, белорусы, греки, азербайджанцы. В Арцахе с 1988-1994 г.г. со стороны Азербайджана подверглись гонениям молокане, русские, греки. Кто-нибудь и когда-нибудь интересовался их судьбой и где они сейчас? А где были Украина, Белоруссия, Грузия, Израиль за все время конфликта в Карабахе? Где все они были, когда против армянского населения Арцаха и беженцев из различных регионов Азербайджана из-за гонений 1988–1992 гг, на протяжении всего периода 44-дневной войны 2020 г. применялось фосфорное оружие и другое летальное оружие, запрещенное международными конвенциями?
Здесь стоит вспомнить операцию «Кольцо», выполняя которую (весной 1991 года, а затем в июне 1992 года) 23 дивизия 4-ой российской армии и десантный полк, командиром которого был печально известный генерал Шаманов, обрушила всю свою мощь на мирное население Шаумяновского и Мардакертского районов Арцаха убивая мирных жителей и сдавая пленных и защитников армянского населения на растерзание азербайджанским бандформированиям, в которых состояли украинские националисты, турецкие наемники, ваххабиты и прочая террористическая нечисть, впоследствии пополнившая ряды международных террористов. В результате этого всё население (территорию) Шаумяновского района, а также 2/3 Мардакертского района сдали Азербайджану. А ведь в этом районе были сёла, населенные религиозными меньшинствами - русскими молоканами и православными греками. Почему ни тогда, ни сейчас нацменьшинства РА не подняли свой голос в защиту национальных меньшинств Арцаха?
- Можно ли предположить, что упомянутые Вами общественные организации находятся под давлением определенных заинтересованных сил?
- По всей вероятности, указанные мною руководители национальных организаций русских, украинцев, грузин, белорусов объясняют свою позицию тем, что они, дескать, не занимаются политикой, интересуются сугубо культурными и образовательными проектами в Армении, а Конституция РА, гражданские права и обязанности их мало интересуют, в отличие от их соотечественников, проживающих в Азербайджане. Только греческая община Армении и Арцаха, общины ассирийцев, лезгин и талышей России обратились к коренным народам Азербайджана с просьбой не поддерживать преступное руководство Азербайджана.
И сейчас, пользуясь случаем, обращаюсь к коренным народам Азербайджана:
Уважаемые представители коренных народов региона - аварцы, лезгины, рутульцы, цахуры, табасаранцы, талыши! Не становитесь инструментом в руках протурецких сил и не позволяйте Турции и Азербайджану с его лидером Ильхамом Алиевым - с сыном чекиста (КГБ), коррупционером и дезертиром в ВОВ Гейдара Алиева - распоряжаться вашими судьбами. Напомню: Ильхам Алиев - самый богатый и наглый президент-вор, преступник, игрок и алкоголик, который возвел в ранг национального героя палача, зарубившего спящего армянского офицера в Будапеште, нагло подмял под себя районы аварцев (Норский, Сорский, Кахский) и земли с населением 500 тысяч лезгин. Талыши также лишились всего. Христиан-удин уже нет и в помине. Он - фальсификатор истории народов Южного Кавказа.
Я хотел бы еще раз обратиться к лидерам христианских общин в Армении. Напомнить и спросить: почему в отличие от своих соотечественников в Азербайджане вы молчали, когда уничтожались, нарушались границы республики? Почему вы молчали, когда руководители Российской Федерации на высоком уровне, позабыв о дипломатической этике, называли армянский Арцах территорией Азербайджана, говорили, что вопрос статуса Арцаха закрыт и конфликт решен? Статус того самого Арцаха, который стал спорным благодаря незаконному решению большевиков России о передаче татарам Закавказья населенного армянами Карабаха. Именно большевики России создали для них искусственную республику с иранским названием «Азербайджан», а в 1936 году придумали для них и искусственную национальность – «азербайджанцы». Почему вы молчали, когда министр обороны РФ Шойгу рапортовал о сложной операции в Карабахе совместно с турками или когда представитель Московского патриархата РПЦ заявлял, что в Арцахе нет армянских церквей? Осенью 2021 году в бакинской епархии РПЦ было совершено настоящее кощунство над православием. По случаю первой годовщины победы объединенной коалиции Азербайджана и Турции над маленькой армянской Республикой Арцах, была проведена хвалебная месса во славу «минисултану» - Ильхаму Алиеву. Напомним, что по приказу именно Ильхама Алиева бомбили христианские церкви и уничтожались христианские реликвии, отрезали головы мирным гражданам Арцаха. Я категорически против политизации религии, чем сейчас и занимается бакинская епархия РПЦ. Считаю это недопустимым, поскольку нагорно-карабахский конфликт является территориальным, но никак не религиозным! Цинизм РПЦ - просто запредельный! Во всем мусульманском мире вы не найдете страну, религиозные власти которой публично поддержали бы христианскую страну в вооруженном конфликте с исламской страной. Даже если она поддерживает христианскую страну политически и поставляет ей смертоносное оружие. Но РПЦ может себе это позволить! Прости их Господи, ибо не ведают они, что творят... А я это запомню. И внукам своим расскажу.
Поражает политика двойных стандартов. Приверженность «плану Лаврова» и трехстороннему пакету, а с другой стороны – недовольство Западом: как-то некрасиво получается, господа. Ах да, это тот самый глава МИД РФ Лавров, который демонстративно возлагал венки к могилам убийц и террористов на «аллее шахидов» в Баку. Какое единение духа и деяний… Эти же нацменьшинства, украинцы, русские, грузины, белорусы, не сделали ни одного политического заявления против агрессивных действий Турции и Азербайджана. В то время как представители других нацменьшинств - греки, езиды, ассирийцы, немцы - всегда активно участвовали в политической жизни своей второй Родины – Армении и как один вставали на её защиту. Представители греческой общины Армении и Арцаха на протяжении многих лет активно использовали все международные площадки, чтобы осудить откровенно армянофобскую политику Азербайджана и Турции, сотрудничали с представителями коренных народов Азербайджана: талышами, лезгинами и другими народами, которые в своей стране подвергаются насильственной ассимиляции и геноциду.
Пропаганда православных стран, таких как Украина, Белоруссия, Грузия и Россия, работает просто непрофессионально, сознательно или неосознанно превратив свои общины в Армении в своего рода агентуру влияния, в Азербайджане же их превратили в рупор азербайджанской пропаганды. Видимо, средства не выбираются из-за полного провала традиционной российской политики. А сегодня на заседаниях Координационного совета национальных меньшинств Армении они бурно полемизируют о том, как и на чьи средства отметить день национальных меньшинств в стране, где они бок о бок проживают с народом, испытавшим на себе всю жестокость и бесчеловечность геноцида. Организация греков Армении и Арцаха «Патрида» официально заявляет, что в 2023 году отказывается от получения правительственной финансовой помощи, чтобы в дальнейшем не участвовать в постыдном дележе этих финансов получателями, которыми движет исключительно потребительское отношение к стране, гражданами которой они являются.
Агрессия Азербайджана при поддержке второй армии НАТО, при молчаливом согласии союзницы Армении – России против Армении и граждан Армении, проживающих в Арцахе, должна быть осуждена всеми. Иранцам же, численность которых в Армении достигает уже внушительных цифр, напомним, что последняя 44-дневная война, по мнению многих экспертов, на самом деле была объявлена не против Армении и Арцаха, а против России, Ирана и всего цивилизованного мира. А народам Ирана объясним, что одной из целей агрессии террористической коалиции против НКР 27 сентября 2020 г. был постепенный перенос боевых действий на территорию Исламской Республики и нанесение удара уже по Ирану (поэтому и заняты сейчас территории севернее Аракса). Если бы армянские силы самообороны были подавлены за 16-20 дней (как планировалось), то удар был бы нанесен по Ирану, однако продлившееся 44 дня сопротивление Армии Обороны Арцаха, поражение Трампа в президентской кампании и временный цейтнот не позволили реализовать этот план (нанести удары по ИРИ). Об этом эмиссары открыто говорили еще в 2019 году.
Турки и их прикаспийские соплеменники-азербайджанцы плевать хотели как на «союзников» Армении, так и на весь «цивилизованный» мир. В результате воздушно-наступательной операции, артиллерийских и прочих ударов, в том числе и фосфорных бомб, погибли более 3,5 тыс. человек, ранения получили более 10 тыс. человек, в том числе мирные жители. Материальный ущерб в Арцахе никто не подсчитал, также никто не считал ущерба, нанесенного Азербайджаном армянским беженцам в 1988-1992 г.г. За 28 лет бомбардировок Арцаха, осуществленных Азербайджаном и его союзниками, на территорию с проживанием мирного армянского населения были выпущены сотни тысяч тонн снарядов с содержанием обедненного урана. Не секрет, что Армения сегодня занимает одно из первых мест в мире по числу онкологических заболеваний.
Так когда же национальные меньшинства Армении собираются, наконец, поднять свой голос в защиту Арцаха и Армеини, выполнить свой конституционный и гражданский долг так, как это делают их соотечественники в Азербайджане, называя Арцах «своей землей»? Ответ на этот вопрос мы не получили по сей день…
Беседу вел Ваграм АГАДЖАНЯН
***
ՀՀ ՀՈՒՆԱԿԱՆ ՀԱՄԱՅՆՔԸ ԴԱՏԱՊԱՐՏԵԼ Է ԱԴՐԲԵՋԱՆԻ ԱԳՐԵՍԻԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ և ԱՐՑԱԽԻ ԴԵՄ
Հայ ժողովրդի դեմ Ադրբեջանի ագրեսիվ գործողությունների դատապարտմամբ հանրապետության հունական համայնքի հետ միասին հանդես եկան նաև Հայաստանի եզդիական և ասորական համայնքները: Իսկ ահա ՀՀ ռուսական, բելառուսական, ուկրաինական և վրացական համայնքները չեն շտապում իրերն իրենց անուններով կոչել՝ առաջացնելով հայ հանրության, մեղմ ասած, տարակուսանքը։ Ստեղծված իրավիճակը մենք խնդրեցինք մեկնաբանել Էդուարդ Պոլատովին (Պոլատիդիսին)՝ Հայաստանի և Արցախի հույների "Պատրիդա" կառույցի ու "Թալիշ" և սահմանամերձ բնակավայրերի հայրենասիրական կազմակերպության նախագահին:
***
- Պարոն Պոլատով, նախքան ազգային փոքրամասնությունների դերի մասին զրույց սկսելը, ներկայացրեք, խնդրեմ, Ձեր տեսակետը Հայաստանում այսօր տեղի ունեցող վերջին իրադարձությունների վերաբերյալ:
- 2021 թվականի խորհրդարանական ընտրություններից հետո, ինչպես և սպասվում էր, "հուրախություն ժողովրդի և հանրության" խորհրդարան անցավ քաղաքական երեք ուժ, որոնց ներկայացուցիչներն էլ ստացան բոլորի կողմից ակնկալվող իրենց քվոտաները։ Այս ուժերը նույնիսկ հասցրել են իրենց պարտականություններն ու դերերը վերաբաշխել ԱԺ-ում նոր գումարման խորհրդարանի աշխատանքի մեկնարկից շատ առաջ։ Եվ ի՞նչ ստացանք այս ընտրությունների արդյունքում։ 2018-ին ՀՀ խորհրդարան զուտ պատահականությամբ չանցած Դաշնակցությունն ու ՀՀԿ-ն, որոնց այն ժամանակ պակասում էր չնչին տոկոս, արդեն 2021-ի հունիսի 20-ի ընտրություններում օգտվեցին այլ կուսակցությունների հետ դաշինքների տեսքով Ազգային Ժողով մտնելու ընձեռած հնարավորությունից։ Եվ այսպես, "Իմ քայլը" կուսակցությունը դարձել է խորհրդարանական մեծամասնություն, "Հայաստան" դաշինքին վիճակված է անհաշտ ընդդիմության դեր, իսկ "անպատվաբեր" "Պատիվ ունեմ" դաշինքը, ամենայն հավանականությամբ, կունենա կառուցողական ընդդիմության դեր։ Այս կապակցությամբ Հայաստանի հույների "Պատրիդա" կազմակերպության կողմից ընդունեք մեր ամենաջերմ շնորհավորանքները:
- Դուք ասացիք, որ ինչպես և սպասվում էր, խորհրդարան է անցել երեք քաղաքական ուժ։ Ըստ Ձեզ՝ ընտրությունները կանխատեսելի՞ էին։
- Ազգային ժողովի այս արտահերթ ընտրությունները կարող էին և չլինել, եթե չլիներ Ադրբեջանի ագրեսիան Արցախի դեմ: Թուրքիայի և բազմամիլիոնանոց թյուրքական աշխարհի պատկառելի աջակցությունը, ինչպես նաև Ադրբեջանի բարեկամ Բելառուսի, Վրաստանի, Իսրայելի, Ուկրաինայի և Մեծ Բրիտանիայի օժանդակությունը, այսպես կոչված ՀԱՊԿ-ի դաշնակիցների գիտակցված անտարբերությամբ, պատճառ դարձան այս պատերազմում Հայաստանի և Արցախի պարտությանը։
Արդյունքում մեր ժողովրդի մի մասը մինչ օրս սգի մեջ է, մի մասը՝ սթրես ու ապատիա է վերապրում, բնակչության մի մասը իշխանությունը տապալելու կոչ է անում, իսկ մյուսը՝ ի դեմս դեգեներատիվ էլիտայի, շքեղ հարսանեկան և այլ ժամանցային միջոցառումներ է կազմակերպում։ Այս ընտրությունները կհիշվեն նաև նրանով, որ նախընտրական արշավի ժամանակ բոլոր կուսակցություններն աչքի ընկան ամենատհաճ լուրերի ցրմամբ, փոխադարձ անձնական վիրավորանքների տարափով, չխնայելով ոչ երեխաներին, ոչ կանանց, ոչ ծնողներին։ Հիշում էին, ինչպես ասում են, բոլորին ու ամեն ինչ։ Բայց հետաքրքիրն այն է, որ ոչ մի քաղաքական կուսակցություն կամ դաշինք իրենց ծրագրերում այդպես էլ չանդրադարձավ ազգային փոքրամասնությունների և հայ փախստականների խնդիրներին: Սկզբունքորեն որևէ կուսակցություն, որպես այդպիսին, ծրագիր չի ունեցել։ Եվ քանի որ ոչ մի կուսակցություն չի հիշել ազգային փոքրամասնությունների խնդիրների մասին, ապա Հայաստանի և Արցախի հույների կազմակերպությունը ստիպված է լինելու ինքը բարձրաձայնել այդ խնդիրների մասին՝ երկրի անվտանգության համատեքստում։
- Արդյո՞ք ազգային փոքրամասնությունները Հայաստանում ինչ-որ լուրջ խնդիրներ, որոշակի բարդություններ ու դժվարություններ ունեն:
- Այսօր բոլորն էլ խնդիրներ ունեն, բայց ես կրկնում եմ ՝ երկրի անվտանգության համատեքստում։ Իրավունքների մասին չեմ խոսի, քանի որ դրանք հատուկ նշված են ՀՀ Սահմանադրության բազմաթիվ հոդվածներում։ Եվ դրանք պաշտպանված են բազմաթիվ միջազգային կոնվենցիաներով և այլ հռչակագրերով։ ՀՀ Սահմանադրության 117 հոդվածներից՝ իր բազմաթիվ կետերով, Հայաստանի ազգային փոքրամասնությունները արտոնություններ ունեն ՀՀ Հիմնական օրենքի չորս հոդվածներում:
Այնտեղ խոսվում է խտրականության անթույլատրելիության մասին՝ կախված սեռից, ռասայից, մաշկի գույնից, էթնիկ կամ սոցիալական ծագումից, լեզվից, կրոնից, քաղաքական կամ այլ հայացքներից, սեփական ազգային և էթնիկական ինքնության, ավանդույթների և մշակույթի պահպանումից։ Միևնույն ժամանակ մարդու և քաղաքացու ազատությունը նույն Սահմանադրությամբ կարող է ժամանակավորապես սահմանափակվել օրենքով սահմանված կարգով, մասնավորապես՝ երկրում ռազմական դրություն մտցնելու ժամանակահատվածում:
Ես ուզում եմ հիշեցնել երկրի ազգային փոքրամասնություններին իրենց սահմանադրական և քաղաքացիական պարտականությունների մասին։ ՀՀ ազգային փոքրամասնությունների պարտականությունների մեջ է մտնում հավատարմությունը քաղաքացիություն ստանալիս նրանց տված երդմանը: Այնտեղ ասված է."Ես (անուն, ազգանուն), դառնալով Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի, երդվում եմ հավատարիմ լինել Հայաստանի Հանրապետությանը, պահպանել Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությունը և օրենքները, պաշտպանել Հայաստանի Հանրապետության անկախությունը և տարածքային ամբողջականությունը":
- Նրանց հետ, ովքեր ՀՀ քաղաքացիություն են ստանում, ամեն ինչ պարզ է։ Բայց ՀՀ ազգային փոքրամասնությունների շատ ներկայացուցիչներ վաղուց են ծնվել ու ապրում այստեղ։ Նրանք էլ՞ են երդում տալիս:
- Բոլորն էլ երդում են տալիս: Պարզապես երկրի բնիկների համար այս ընթացակարգը տեղի է ունենում ավտոմատ կերպով՝ անձնագիր ստանալիս: Բայց պետք չէ մոռանալ, որ ազգային փոքրամասնություններն ունեն նաև իրենց մշակութային կազմակերպությունները։ Չնայած նրան, որ ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչների ընդհանուր թիվը երկրում չի գերազանցում բնակչության երեք տոկոսը, այնուամենայնիվ, Հայաստանը կարելի է բազմազգ պետություն համարել: Այսօր մեր հանրապետությունում բնակվում են շուրջ 20 ազգությունների ներկայացուցիչներ, որոնցից հիմնականներն են եզդիները, ռուսները, հույները, ասորիները, ուկրաինացիները, լեհերը, գերմանացիները, հրեաները, քրդերը, վրացիները:
- Թվարկված ժողովուրդների ներկայացուցիչների հիմնական մասն ունի իր ազգային պետությունները, բացառություն են կազմում եզդիները, ասորիները և քրդերը…
- Միանգամայն ճիշտ է։ Ահա այստեղ էլ տրամաբանական հարց է ծագում. ինչո՞ւ երկրի որոշ ազգությունների ներկայացուցիչներ, իսկ կոնկրետ՝ ազգային հասարակական կազմակերպությունների առաջնորդները, չեն կատարել իրենց սահմանադրական պարտականությունները և չեն ցուցաբերել քաղաքացիական դիրքորոշում՝ կապված Հայաստանի Հանրապետության ազգային անվտանգության հետ, որի քաղաքացի են իրենք հանդիսանում։ Ինչո՞ւ ուկրաինական, վրացական, բելառուսական և ռուսական համայնքների առաջնորդները (ևս մեկ անգամ ընդգծեմ՝ խոսքը հենց առաջնորդների մասին է) գոնե մեկ քաղաքական հայտարարություն կամ որևէ դեմարշ չարեցին Հայաստանի և Արցախի դեմ Ադրբեջանի և Թուրքիայի ագրեսիայի վերաբերյալ։
- Իսկ ինչպե՞ս արձագանքեցին այս ամենին Ադրբեջանի ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչները:
- Իմ նշած համայնքները Ադրբեջանում ակտիվորեն մասնակցել են հայտնի իրադարձություններին՝ ստեղծելով քարոզչական-գաղափարական ֆոն՝ արդարացնելով Բաքվի ագրեսիան հայ ժողովրդի դեմ։ Երբ 44 օր շարունակ Ռուսաստանի Դաշնությունում, Վրաստանում, Բելառուսում, Ուկրաինայում և նույնիսկ Իսրայելում արգելված ահաբեկչական կազմակերպությունների ավազակները սպանում էին Արցախի խաղաղ բնակիչներին, քանդում ու պայթեցնում էին Հայրենական մեծ պատերազմի հերոսների հուշահամալիրները, ծաղրում էին Խորհրդային Միության մարշալների, գեներալների, ԽՍՀՄ, այդ թվում՝ ռուսական կայսրության հերոսների հուշարձանները, գնդակահարում էին գերեզմանաքարերը, մեթոդաբար ավերելով հայ ժողովրդի պատմական ժառանգությունը, Ադրբեջանի ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչները, հանդիսանալով իրենց երկրի քաղաքացիներ, քաղաքացիական ակտիվ դիրքորոշում ցուցաբերեցին և կատարեցին իրենց "սահմանադրական պարտքը"՝ պնդելով, թե Արցախը, իբր, ադրբեջանական հինավուրց հող է։ Ինչպե՞ս հասկանալ այդ լռությունը: Ի վերջո, ցանկացած տարածքի անձնագիր նրա պատմական հուշարձաններն են, որոնք թվագրվում են հազարամյակներով, երբ դեռ չկար ոչ միայն "ադրբեջանցի" ազգությունը, այլև "Ադրբեջան" անունով երկիրը, չկար Ուկրաինա ուկրաինացիների հետ միասին, ռուսներ՝ Ռուսաստանի հետ միասին, բելառուսներ և Բելորուսիա։ Բացառություն են կազմում հրեաները, բայց մի քանի հազար տարի չի եղել նաև բուն Իսրայելը: Եվ ահա այս բոլոր ուղղափառ ժողովուրդների ներկայացուցիչները, չիմանալով անգամ իրենց սեփական պատմությունը, միաբերան պնդում են, թե Արցախը իբր "ադրբեջանցիների" հողն է, ազգություն, որը Ստալինը հորինել է միայն 1936 թվականին՝ "հուրախություն" վրացիների, հայերի և պարսիկների, և այդ ազգությունն ամրագրել է իր սահմանադրության մեջ՝ որպես առաջին սոցիալիստական ազգ։ Միևնույն ժամանակ իսպառ մոռացված են Ադրբեջանի բնիկ ժողովուրդները, որոնց մարդկային ամենատարրական իրավունքները, խաբեության և պատմության կեղծման գաղափարախոսության քարոզչության արդյունքում, ամեն օր ենթարկվում են կոպտագույն խախտումների:
- Պարոն Պոլատով, զրույցի սկզբում Դուք նշեցիք փախստականների խնդիրների մասին։ Ի՞նչ նկատի ունեիք։
- Բացի Ադրբեջանի հայ փախստականներից, 1988-1990 թվականներին Հայաստան են ժամանել ռուսների, ուկրաինացիների, հրեաների և այլ ազգությունների ներկայացուցիչների շատ խառը ընտանիքներ։ Հենց նրանք, հայության հետ միասին, միշտ կոչ են արել միջազգային կազմակերպությունների ներկայացուցիչներին հրաժարվել Բաքվում մարդասպանների և բռնարարների որջ այցելելուց. խոսքը, այսպես կոչված, տխրահռչակ "շահիդների ծառուղու" մասին է։ Իսկ պաշտոնական Բաքվի պնդմամբ՝ այդ ծառուղում թաղված են ադրբեջանցիների շրջանում մեծարված "իրենց հայրենիքի ազատության և տարածքային ամբողջականության համար զոհված Ադրբեջանի որդիներն ու դուստրերը"։ Պաշտոնական Բաքուն շարունակում է պնդել, որ ծառուղում թաղված են "ազգի լավագույն զավակները"։ Իսկ մենք պնդում ենք, որ ողջ Ադրբեջանական ԽՍՀ-ում "ադրբեջանական ազգի լավագույն զավակների" կողմից տարբեր ազգությունների անմեղ խաղաղ քաղաքացիների սպանության ականատեսն ենք եղել։ Այլ կերպ ինչպե՞ս բացատրել Ադրբեջանից հայ փախստականների հետ ամուսնացած ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչների՝ որպես փախստական Հայաստանում հայտնվելը։
- Այժմ արդեն բացվել է այսպես կոչված հաղթանակի թանգարանը Բաքվում, որը նվիրված է վերջին պատերազմին Արցախի ևՀայաստանի դեմ։ Այնպես որ "շահիդների ծառուղու" մասին, հավանաբար, շուտով կմոռանան…
- Այս բոլոր գործողություններով պաշտոնական Բաքուն շարունակում է հայատյացության, ինչպես իր պետության, այնպես էլ տարածաշրջանի պետությունների պատմության կեղծման քարոզը: Այն դառնում է ողջ Հարավային Կովկասի բնիկ ժողովուրդների և սահմանամերձ պետությունների (ինչպիսիք են Դաղստանը, Հայաստանը, Վրաստանը և Իրանը) նկատմամբ կատարված հանցագործությունների խրախուսման կենտրոն:
- Ձեր կարծիքով, ինչո՞ւ միջազգային հանրությունը չի նկատում Բաքվի այս բոլոր հանցավոր և հակամարդկային գործողությունները:
- Հարկ է նշել, որ "Շահիդների ծառուղում" թաղված հայ և այլ ժողովուրդների դահիճների շիրիմներին տարբեր տարիներին "ուխտավորներ" են դարձել Եվրոպայի, Ասիայի, Ամերիկայի, Մերձավոր Արևելքի (այդ թվում՝ Իսրայելի), ԱՊՀ տարբեր երկրների ղեկավարներ և բարձրաստիճան պաշտոնյաներ, ինչպես նաև տարբեր միջազգային կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ և բազմաթիվ բարձրաստիճան քաղաքական գործիչներ: Հատուկ նշենք Ռուսաստանի, Ուկրաինայի, Վրաստանի և Բելառուսի ղեկավարներին։ Առանձին հիշատակենք Ռուսաստանը՝ ԽՍՀՄ-ի և նրա հարստահարողների իրավահաջորդը, որը տարածաշրջանի խոշտանգված և բնաջնջված բնիկ ժողովուրդների տարածքներում ստեղծեց "Թուրքիա" և "Ադրբեջան" կոչվող հանցավոր պետությունները։ Հենց նա է ստեղծել նոր ազգություններ՝ "թուրքեր" և "ադրբեջանցիներ"։ Դե, այսքանից հետո ինչպե՞ս կարող է Ռուսաստանը դավաճանել իր համար հարազատ ժողովուրդներին, որոնց հենց ինքն է ծնել։
Պաշտոնական Բաքվի քարոզչությունը, ուղված "շահիդների" գերեզմաններ ուխտագնացության կազմակերպմանը, երեք տասնյակ տարիների ընթացքում ոչ այլ ինչ է, քան անցյալի, ներկայի և ապագայի բոլոր արյունալի արարքների համար համաշխարհային հանրությունից ինդուլգենցիա ստանալու փորձ։ Համաշխարհային առաջնորդների այցը "Շահիդների ծառուղի" ոչ այլ ինչ է, քան հայերի և Ադրբեջանի այլ բնիկ ժողովուրդների ավազակությամբ ձեռք բերված մշակութային, անշարժ և նյութական ժառանգության օրինականացում:
- Վերադառնանք ազգային փոքրամասնությունների թեմային…
- Հազարավոր տարիներ առաջ Կովկասի բնիկ ժողովուրդների՝ ավարների, լեզգիների, տաբասարացիների, թալիշների, հայերի, թաթերի, ուդիների և տարածաշրջանի այլ ազգերի նախնիները որոշել են իրենց նախնյաց հողերի սահմանները: Մեր նախահայրերը մեծ սխալ թույլ տվեցին՝ այդ տարածքներում ապրելու իրավունք տալով շրջան եկած քոչվոր թյուրքական ցեղերին, որոնք հետագայում մեթոդաբար սկսեցին գրավել իրենց հողերը։ Եվ ահա, այն բանից հետո, երբ ավարտվեցին Թուրքիայի և նրա դաշնակիցների աջակցությամբ Ադրբեջանի ագրեսիայի հետ կապված ռազմական գործողությունները, ինչպես նաև ավարտվեցին ՀՀ ԱԺ ընտրությունները, տեղի ունեցավ ազգային փոքրամասնությունների համակարգող խորհրդի առաջին նիստը: Այս նիստում Հայաստանի և Արցախի հույների հայրենասիրական կազմակերպությունն ականատես եղավ ՀՀ-ում ազգային փոքրամասնությունների օրվա տոնակատարության ֆինանսավորման խնդրի շուրջ աղաղակող բանավեճին:
- Հայաստանում ազգային փոքրամասնությունների օր՞ կա: Չեմ լսել նման տոնի մասին…
- Հայաստանի Հանրապետությունը որոշում է կայացրել նշել "ՀՀ ազգային փոքրամասնությունների օրվա" տոնը: Թե ինչու այդ նախաձեռնությունն ի հայտ եկավ հենց հայերի համար այս սգո տարում, առեղծված է մնում։ Հետաքրքիր է, որ աշխարհի ոչ մի պետությունում նման հիշարժան օրեր չեն նշվում։ Ուկրաինական, ռուսական, վրացական և բելառուսական համայնքների ղեկավարները չգիտես ինչու ցանկացան այդ օրը նշել ոչ թե իրենց, այլ ՀՀ սուղ պետական բյուջեի հաշվին։ Ի դեպ, որևէ մեկը լսե՞լ է, որ աշխարհի աղքատ երկրներից մեկի բյուջեից վճարեն ազգային փոքրամասնությունների ֆինանսական և նյութական կարիքները: Իսկ չէ՞ որ Ադրբեջանի վերոհիշյալ ազգային փոքրամասնությունների հայրենակիցները նույն ՌԴ-ից, Ուկրաինայից, Բելառուսից և այլն, Հայաստանի և Արցախի դեմ Ադրբեջանի վերջին ռազմական ագրեսիայում բացահայտ թշնամական դիրքորոշում են ունեցել Հայաստանի և հայ ժողովրդի նկատմամբ։ Ավելին. Ադրբեջանում բարեհաջող բնակվող այդ նույն ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչները, ինչպես ես արդեն ասել եմ, Հայաստանի դեմ ագրեսիայի ժամանակ բոլորը մեկ մարդու պես հանդես եկան ի պաշտպանություն իրենց պետության, այսինքն՝ Ադրբեջանի։
Հիշեցնեմ, որ ադրբեջանական յաթաղանից փրկված հայ փախստականների մեջ շատ էին խառնամուսնությունների մեջ գտնվող ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչները՝ հրեաներ, ռուսներ, ուկրաինացիներ, բելառուսներ, հույներ, ադրբեջանցիներ։ Արցախում 1988-1994 թթ. Ադրբեջանի կողմից հալածանքների են ենթարկվել մոլոկանները, ռուսները, հույները։ Ինչ-որ մեկը երբևէ հետաքրքրվե՞լ է նրանց ճակատագրով, և որտե՞ղ են նրանք հիմա: Իսկ որտե՞ղ են եղել Ուկրաինան, Բելառուսը, Վրաստանը, Իսրայելը ղարաբաղյան հակամարտության ողջ ընթացքում։ Որտե՞ղ էին նրանք բոլորը, երբ 1988-1992 թթ. հալածանքների պատճառով Արցախի հայ բնակչության և Ադրբեջանի տարբեր շրջաններից փախստականների դեմ 2020 թ. 44-օրյա պատերազմի ողջ ընթացքում կիրառվում էին ֆոսֆորային և միջազգային կոնվենցիաներով արգելված մահաբեր այլ զենքեր:
Այստեղ հարկ է հիշել "Օղակ" գործողությունը, որն իրականացնելով (1991 թ.գարնանը, այնուհետև 1992 թ. հունիսին) 4-րդ ռուսական բանակի 23-րդ դիվիզիան և դեսանտային գունդը, որի հրամանատարն էր տխրահռչակ գեներալ Շամանովը, իր ողջ հզորությունը թափեց Արցախի Շահումյանի և Մարտակերտի շրջանների խաղաղ բնակչության վրա՝ սպանելով խաղաղ բնակիչներին և գերիներին ու հայ բնակչության պաշտպաններին հանձնելով ադրբեջանական ավազակախմբերին, որոնց կազմում էին ուկրաինացի ազգայնականները, թուրք վարձկանները, վահաբականները և այլ ահաբեկչական, որը հետագայում համալրեց միջազգային ահաբեկիչների շարքերը: Արդյունքում Շահումյանի շրջանի ողջ բնակչությունը (տարածքը), ինչպես նաև Մարտակերտի շրջանի 2/3-ը հանձնեցին Ադրբեջանին։ Բայց այս տարածքում կային գյուղեր, որոնք բնակեցված էին կրոնական փոքրամասնություններով՝ ռուս մոլոկաններով և ուղղափառ հույներով: Ինչո՞ւ ոչ այն ժամանակ, ոչ հիմա ՀՀ ազգային փոքրամասնություններն իրենց ձայնը չբարձրացրին ի պաշտպանություն Արցախի ազգային փոքրամասնությունների։
- Կարելի՞ է ենթադրել, որ Ձեր նշած հասարակական կազմակերպությունները գտնվում են որոշակի շահագրգիռ ուժերի ճնշման տակ:
- Ամենայն հավանականությամբ: Իմ նշած ռուսների, ուկրաինացիների, վրացիների, բելառուսների ազգային կազմակերպությունների ղեկավարներն իրենց դիրքորոշումը բացատրում են նրանով, որ իրենք, իբր, քաղաքականությամբ չեն զբաղվում, հետաքրքրվում են Հայաստանում զուտ մշակութային և կրթական նախագծերով, իսկ ՀՀ Սահմանադրությունը, քաղաքացիական իրավունքներն ու պարտականությունները նրանց քիչ են հետաքրքրում՝ ի տարբերություն Ադրբեջանում բնակվող իրենց հայրենակիցների։ Միայն Հայաստանի և Արցախի հունական համայնքը և Ռուսաստանի ասորիների, լեզգիների և թալիշների համայնքներն են դիմել Ադրբեջանի բնիկ ժողովուրդներին՝ խնդրելով չաջակցել Ադրբեջանի հանցավոր ղեկավարությանը իր հակահայ ծրագրերում:
Եվ հիմա, օգտվելով առիթից, նորից եմ դիմում Ադրբեջանի բնիկ ժողովուրդներին.
Տարածաշրջանի բնիկ ժողովուրդների հարգելի ներկայացուցիչներ՝ ավարներ, լեզգիներ, ռուտուլցիներ, ցախուրներ, տաբասարանցիներ, թալիշներ, գործիք մի դարձեք թուրքամետ ուժերի ձեռքում և թույլ մի տվեք, որ Թուրքիան և Ադրբեջանը իր առաջնորդ՝ չեկիստի (ԿԳԲ-ականի), կոռուպցիոների ու Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի դասալիք Հեյդար Ալիևի որդի Իլհամ Ալիևի հետ տնօրինեն ձեր ճակատագրերը։ Հիշեցնեմ, որ Իլհամ Ալիևն ամենահարուստ և լկտի նախագահն է՝ գող, հանցագործ, խաղացող և հարբեցող, ով ազգային հերոսի կոչում է շնորհել Բուդապեշտում քնած հայ սպային կացնահարած դահիճին, լկտիաբար յուրացրել է ավարների շրջանները և 500 հազար լեզգիների հողերը։ Թալիշները նույնպես զրկվեցին ամեն ինչից։ Քրիստոնյա ուդիները այլևս չկան: Նա Հարավային Կովկասի ժողովուրդների պատմության մեծագույն կեղծարարն է։
Ցանկանում եմ ևս մեկ անգամ դիմել Հայաստանի քրիստոնյա համայնքների առաջնորդներին: Հիշեցնեմ և հարցնեմ նրանց՝ ինչո՞ւ, ի տարբերություն Ադրբեջանի ձեր հայրենակիցների, որանք պաշտպանում են ագրեսոր Բաքվին, դուք լռեցի՞ք, երբ ոչնչացվում, խախտվում էին Հայաստանի Հանրապետության սահմանները։ Ինչո՞ւ էիք լռում, երբ Ռուսաստանի Դաշնության ղեկավարները բարձր մակարդակով, մոռանալով դիվանագիտական էթիկայի մասին, հայկական Արցախն անվանում էին Ադրբեջանի տարածք, ասում էին, որ Արցախի կարգավիճակի հարցը փակված է, իսկ հակամարտությունը իբր լուծված: Հենց այն Արցախի կարգավիճակը, որը Անդրկովկասի թաթարներին հայերով բնակեցված Ղարաբաղը հանձնելու արդյունքում վիճելի տարածք դարձավ Ռուսաստանի բոլշևիկների անօրինական որոշման շնորհիվ։ Հենց Ռուսաստանի բոլշևիկներն են նրանց համար ստեղծել արհեստական հանրապետություն՝ իրանական "Ադրբեջան" անվանումով, իսկ 1936 թվականին նրանց համար հորինել են նաև արհեստական ազգություն՝ "ադրբեջանցիներ"։ Ինչո՞ւ էիք լռում, երբ ՌԴ պաշտպանության նախարար Շոյգուն զեկուցում էր Ղարաբաղում թուրքերի հետ համատեղ բարդ գործողություն անցկացնելու մասին, կամ երբ ռուս ուղղափառ եկեղեցու Մոսկվայի պատրիարքարանի ներկայացուցիչը հայտարարում էր, որ Արցախում հայկական եկեղեցիներ իբր չկան։ 2021 թվականի աշնանը Ռուս ուղղափառ եկեղեցու Բաքվի թեմում իրական սրբապղծություն է կատարվել Ուղղափառության նկատմամբ։ Փոքրիկ Արցախի Հանրապետության նկատմամբ Ադրբեջանի և Թուրքիայի միացյալ կոալիցիայի տարած հաղթանակի առաջին տարեդարձի կապակցությամբ փառաբանական պատարագ է մատուցվել՝ ի փառս "մինիսուլթանի"՝ Իլհամ Ալիևի: Հիշեցնենք, որ հենց Իլհամ Ալիևի հրամանով են ռմբակոծվել քրիստոնեական եկեղեցիները և ոչնչացվել քրիստոնեական մասունքները, կտրել Արցախի խաղաղ քաղաքացիների գլուխները: Ես կտրականապես դեմ եմ կրոնի քաղաքականացմանը, ինչով հիմա զբաղվում է Ռուս ուղղափառ եկեղեցու Բաքվի թեմը։ Դա անթույլատրելի եմ համարում, քանի որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը տարածքային է, բայց ոչ կրոնական։ Ռուս ուղղափառ եկեղեցու ցինիզմը պարզապես դուրս է բոլոր սահմաններից: Ամբողջ մահմեդական աշխարհում դուք չեք գտնի մի երկիր, որի կրոնական իշխանությունները հրապարակայնորեն կաջակցեն քրիստոնյա երկրին իսլամական երկրի հետ զինված հակամարտության մեջ: Նույնիսկ եթե նա քաղաքականապես աջակցում է քրիստոնյա երկրին և մահացու զենք է մատակարարում նրան: Բայց Ռուս ուղղափառ եկեղեցին կարող է իրեն թույլ տալ դա: Տեր, ներիր նրանց, որովհետև նրանք չգիտեն, թե ինչ են անում... Ես դա կհիշեմ: Ու կպատմեմ իմ թոռներին...
Ապշեցնում է երկակի ստանդարտների քաղաքականությունը։ Հավատարմությունը "Լավրովի պլանին" ու եռակողմ փաթեթին, իսկ մյուս կողմից՝ դժգոհությունը Արևմուտքից.մի տեսակ տգեղ է թվում, պարոնայք։ Այո, սա ՌԴ ԱԳ նախարար Լավրովն է, ով ցուցադրաբար ծաղկեպսակներ է դրել Բաքվի "Շահիդների ծառուղում" մարդասպանների և ահաբեկիչների գերեզմաններին։ Ոգու և գործերի ինչպիսի միասնություն... Այդ նույն ազգային փոքրամասնությունները՝ ուկրաինացիները, ռուսները, վրացիները, բելառուսները ոչ մի քաղաքական հայտարարություն չեն արել Թուրքիայի և Ադրբեջանի ագրեսիվ գործողությունների դեմ։ Մինչ մյուս ազգային փոքրամասնությունների ներկայացուցիչները՝ հույները, եզդիները, ասորիները, գերմանացիները, միշտ ակտիվորեն մասնակցել են իրենց երկրորդ հայրենիքի ՝ Հայաստանի քաղաքական կյանքին և մեկ մարդու պես կանգնել են նրա պաշտպանության համար։ Հայաստանի և Արցախի հունական համայնքի ներկայացուցիչները տարիներ շարունակ ակտիվորեն օգտագործել են բոլոր միջազգային հարթակները՝ դատապարտելու Ադրբեջանի և Թուրքիայի բացահայտ հայատյաց քաղաքականությունը, համագործակցել Ադրբեջանի բնիկ ժողովուրդների՝ թալիշների, լեզգիների և այլ ժողովուրդների հետ, որոնք իրենց երկրում ենթարկվում են բռնի ուծացման և ցեղասպանության:
Ուղղափառ երկրների՝ Ուկրաինայի, Բելառուսի, Վրաստանի և Ռուսաստանի քարոզիչները, աշխատում են պարզապես ոչ պրոֆեսիոնալ կերպով՝ գիտակցաբար կամ անգիտակցաբար Հայաստանում իրենց համայնքները վերածելով ազդեցության յուրատեսակ գործակալական կենտրոնների, իսկ Ադրբեջանում դրանք վերածեցին ադրբեջանական քարոզչության խոսափողների։ Հավանաբար, միջոցների մեջ խտրականություն չեն դրվում՝ ռուսական ավանդական քաղաքականության լիակատար ձախողման պատճառով։ Իսկ այսօր Հայաստանի ազգային փոքրամասնությունների համակարգող խորհրդի նիստերում նրանք բուռն բանավեճ են ծավալում այն մասին, թե ինչպես և ում միջոցներով պետք է նշել ազգային փոքրամասնությունների օրը մի երկրում, որտեղ նրանք կողք կողքի ապրում են ցեղասպանության ողջ դաժանությունն ու անմարդկայնությունը վերապրած ժողովրդի հետ: Հայաստանի և Արցախի հույների "Պատրիդա" կազմակերպությունը պաշտոնապես հայտարարում է, որ 2023 թվականին հրաժարվում է կառավարական ֆինանսական օգնություն ստանալուց, որպեսզի հետագայում չմասնակցի այդ ֆինանսների ամոթալի բաժանմանը այն ստացողների կողմից, որոնց առաջնորդում է բացառապես սպառողական վերաբերմունքը այն երկրի նկատմամբ, որի քաղաքացին են նրանք հանդիսանում։
Ադրբեջանի ագրեսիան ՆԱՏՕ-ի երկրորդ բանակի աջակցությամբ, Հայաստանի դաշնակից Ռուսաստանի լուռ համաձայնությամբ Հայաստանի և Արցախում բնակվող ՀՀ քաղաքացիների դեմ պետք է դատապարտվի բոլորի կողմից: Իսկ իրանցիներին, որոնց թիվը Հայաստանում արդեն իսկ պատկառելի չափերի է հասնում, հիշեցնենք, որ վերջին 44-օրյա պատերազմը, ըստ շատ փորձագետների, իրականում հայտարարվել էր ոչ թե Հայաստանի և Արցախի, այլ Ռուսաստանի, Իրանի և ողջ քաղաքակիրթ աշխարհի դեմ: Իսկ Իրանի ժողովուրդներին բացատրենք, որ ԼՂՀ-ի դեմ ահաբեկչական կոալիցիայի ագրեսիայի նպատակներից մեկը 2020 թվականի սեպտեմբերի 27-ին ռազմական գործողությունների աստիճանական տեղափոխումն էր Իսլամական Հանրապետության տարածք և հարվածի պատրաստում արդեն Իրանի դեմ (դրա համար էլ այժմ Արաքսից հյուսիս գտնվող տարածքները գրավված են)։ Եթե հայկական ինքնապաշտպանական ուժերը ճնշվեին 16-20 օրում (ինչպես նախատեսված էր), ապա հարված կհասցվեր Իրանին, սակայն Արցախի Պաշտպանության բանակի 44 օր տևած հերոսական դիմադրությունը, նախագահական ընտրարշավում Թրամփի պարտությունը և ժամանակավոր ցայտնոտը թույլ չտվեցին իրագործել այդ ծրագիրը (հարվածներ հասցնել ԻԻՀ-ին)։ Այս մասին հայտնի էմիսարները բացահայտ խոսում էին դեռ 2019 թվականին...
Թուրքերն ու նրանց մերձկասպյան ցեղակից ադրբեջանցիները թքած ունեին ինչպես Հայաստանի "դաշնակիցների", այնպես էլ ողջ "քաղաքակիրթ" աշխարհի վրա։ Օդային հարձակողական գործողության, հրետանային և այլ հարվածների, այդ թվում՝ ֆոսֆորային ռումբերի հետևանքով զոհվել է ավելի քան 3,5 հազար մարդ, վիրավորվել է ավելի քան 10 հազար հոգի, այդ թվում՝ խաղաղ բնակիչներ: Արցախում նյութական վնասը ոչ ոք չի հաշվել, ոչ ոք չի հաշվել նաև 1988-1992 թթ. Ադրբեջանի կողմից հայ փախստականներին հասցված վնասը: Ադրբեջանի և նրա դաշնակիցների կողմից Արցախի ռմբակոծության 28 տարիների ընթացքում հայ խաղաղ բնակչության բնակեցման տարածք են արձակվել ուրան պարունակող հարյուր հազարավոր տոննա արկեր։ Գաղտնիք չէ, որ Հայաստանն այսօր օնկոլոգիական հիվանդությունների թվով աշխարհում զբաղեցնում է առաջին տեղերից մեկը։
Ուրեմն, ե՞րբ են Հայաստանի ազգային փոքրամասնությունները պատրաստվում վերջապես իրենց ձայնը բարձրացնել ի պաշտպանություն Արցախի և Հայաստանի, կատարել իրենց սահմանադրական և քաղաքացիական պարտքն այնպես, ինչպես դա անում են Ադրբեջանի իրենց հայրենակիցները՝ հայկական Արցախն անվանելով "ադրբեջանական հող": Այս հարցի պատասխանը մենք մինչ օրս չենք ստացել…
Զրույցը վարեց Վահրամ Աղաջանյանը
Комментариев нет:
Отправить комментарий