РОССИЯ СОВЕРШАЕТ ГЛУПОСТЬ ЗА ГЛУПОСТЬЮ: ОБЪЕКТИВНЫЙ ВЗГЛЯД ИЗ МОСКВЫ
***
Организацию тюркских государств надо рассматривать как враждебное России образование вроде НАТО
На днях глава "Росатома" Алексей Лихачев дал примечательное интервью каналу "Россия-1". По его словам, деньги, которые "Росатом" перечисляет в Турцию на строительство АЭС "Аккую", попадают под арест. "Система взаиморасчетов под ударом. Они арестовывают деньги", — пожаловался Лихачев в эфире программы "Москва. Кремль. Путин". Надо же, как нехорошо вышло! Встает вопрос, а о чём г-н Лихачев думал, когда затевал данный проект на таких невыгодных для России условиях?
Ну, понятно, если бы строительство АЭС оплачивала турецкая сторона. А сейчас, похоже, проект, куда Россия вложила огромные деньги, стал объектом шантажа со стороны Турции. Что-то не понравилось Эрдогану в поведении Москвы, и он решил оказать давление. Сами турки при этом ничего не теряют. Турецкие подрядчики на проекте неплохо заработали, получили прибыль и могут спокойно переориентироваться на другие направления. А вот "Росатом" профукал несколько сот миллиардов рублей государственных денег. Ведь это государственная компания и деньги там все государственные!
Ситуация очень напоминает предшествующую деятельность Газпрома, чьи газопроводы бесцельно гниют на дне Балтийского моря. Но там хоть догадались разделить расходы с западными компаниями, которые тоже понесли убытки. Хотя, российскому бюджету от этого, конечно, не легче. А что уж говорить об упущенной пользе для страны, - если бы Газпром потратил эти деньги на газификацию России, а не на снабжение газом "западных партнеров"?
Встаёт вопрос, что это было? Не является ли такое поведение госкомпаний рецидивом советских практик по оказанию «интернациональной помощи» различным странам Азии, Африки или Латинской Америки, воскресшей в мозгах бывших комсомольских функционеров? Значительная часть этой помощи ведь предоставлялась за счет кредитов СССР, то есть фактически бесплатно. Эти кредиты в основном не возвращались, превращались в невозвратные долги, которые российская власть без особой публичности списала. А ведь это были деньги советского народа, то есть многих из нас, кто ещё жив. Невольно вспоминается расхожий мем Черномырдина: "Никогда такого не было, и вот опять!"
Кто-то может сказать, что, мол, та помощь была благим делом, помогла многим странам в их развитии. Это верно, только вот СССР она истощила, и он, вместо развития, рухнул. А если бы мы вместо этой помощи строили бы на те же самые кредиты производственные мощности у себя? Например, построили бы ещё пяток автомобильных заводов и завалили бы внутренний рынок легковушками. Построили бы лишнюю сотню электростанций, чтобы свет не отключали в поселках каждый второй день, как часто происходит в садовых товариществах под Москвой даже сейчас! Построили бы в два раза больше квартир для граждан и решили бы жилищную проблему. Газифицировали бы всю Россию, повысив качество жизни миллионов людей, в том числе дачников. А этим только сейчас вроде бы стали заниматься. Тогда и СССР, может, был бы до сих пор жив, и нам не пришлось бы воевать под Белгородом как в 1943 году. А стояли бы наши войска в Центральной Европе, наводя страх на НАТО.
Или корни такого поведения российских госкорпораций следует искать не в советских временах, а в более прагматичных 1990-х? Ведь как-то не верится, что те, кто выдвинулся на волне «рыночных реформ» страдали иллюзиями пролетарского интернационализма. Поэтому представляется, что "аттракцион невиданной щедрости", устроенный "Росатомом" в отношении Турции, является развитием философии 1990-х, лозунгом которых был тезис: "Бабло побеждает зло".
Российские начальники посчитали, что они самые умные. Все, что делали наши предки в отношении Турции, было не правильно, а вот они быстро порешают проблемы с турками, опираясь на денежные отношения. Мол, надо только втянуть Турцию в выгодные экономические связи, открыть российский рынок, показать преимущества технологического сотрудничества, построить задарма атомную электростанцию, создать газовый хаб. И всё: турки станут нашими друзьями, а от НАТО дистанцируются, может и не выйдут из него полностью, но будут как пятое колесо в телеге.
Вроде бы, прекрасный план. Но только на бумаге. И разработал его тот, кто плохо знает историю собственной страны, либо знает, но считает себя самым умным. А предыдущих руководителей страны от царей до вождей КПСС держит за недоумков, которые, мол, с Турцией отношения наладить не могли. И многоопытная турецкая дипломатия с удовольствием подыграла самоуверенным московским начальникам, получив от всего этого значительные экономические и военно-политические выгоды, но ничего не дав России взамен.
Между тем опыт истории показывает, что наши отношения с Турцией всегда были сложными и никогда не были дружественными. Короткие периоды тактических союзов, будь то против Наполеона в Европе, или против Антанты в первые годы большевизма, сменялись охлаждением и последующей враждебностью. Вот игнорирование этого опыта и явилось главным просчётом тех, кто затеял нынешнюю игру с Турцией и не нашел ничего лучше, чем вести эту игру путём подачек и уступок.
В результате этой игры мы оказались на грани вытеснения из Закавказья, где почти разрушен наш многовековой союз с Арменией. Турция ещё глубже проникла в Среднюю Азию, создав и укрепив Организацию тюркских государств. А с НАТО, как оказалось, Анкара ссориться совсем не собирается, и переходить на нашу сторону в геополитической конфронтации с Западом – тоже. И если кто-то в российских верхах ожидал, что Турция теперь будет "у нас на крючке", то на крючке оказались именно мы со своей недостроенной АЭС в Аккую, куда уже вбухали кучу денег, и со своими газопроводами через Турцию, которые в любой момент могут стать объектами турецкого шантажа российского руководства через Газпром.
Вот он, печальный итог внешней политики на турецком направлении, основанный на ошибочном марксистском тезисе о том, что экономика определяет политику, а не наоборот. Между тем, опыт международных отношений показывает, что вопросы безопасности и обороны, вопросы влияния в жизненно-важных регионах, всегда перевешивали в мировой политике соображения экономической выгоды.
И это было ещё раз наглядно продемонстрировано после возвращения Крыма и особенно после начала СВО. Вопреки ожиданиям многих российских руководителей, Запад, почувствовав угрозу своему мировому доминированию, не побоялся почти полностью разорвать экономические связи с нашей страной, хотя это и принесло ему значительные убытки. Даже от дешёвого газа отказался, вызвав истерику у личностей, привыкших к мантре о том, что "бабло побеждает зло". Оказалось, что совсем не побеждает. А впросак попадают именно те, кто руководствуется во внешней политике этой мантрой.
Одним словом, наша политика в отношении Турции должна вернуться к традиционному курсу российского государства. На первом месте должно быть сдерживание турецкого влияния в жизненно важных для нас регионах – Закавказье и Средней Азии. Здесь важно восстановить наш традиционный оборонный союз с Арменией. А Азербайджану надо ясно дать понять, что еслион останется вассалом Турции и проводником её влияния на постсоветском пространстве, то отношения с ним резко ухудшатся.
В странах Средней Азии и в российских тюркоязычных регионах, Москва должна развернуть мощную информационную кампанию против идеологии пантюркизма.
На днях руководители ряда Среднеазиатских государств приехали на встречу к Алиеву в оккупированный Нагорный Карабах, в армянский город Шуши. В этом городе после турко-азербайджанской оккупации 2020 года полным ходом идёт уничтожение армянского культурного наследия, и прежде всего христианских церквей. И эти руководители в полный голос солидаризовались с Азербайджаном, который поддерживает киевский режим, и выступили в унисон с Алиевым против Армении – страны-союзника по ОДКБ!
Поэтому Организацию тюркских государств надо рассматривать как враждебное России образование вроде НАТО, а не как досадное недоразумение и мелкий раздражитель.
В экономике надо вернуться к стандартным отношениям взаимовыгодной торговли. Никаких проектов, ставящих Россию хоть в малейшую зависимость от Турции, быть не должно. А имеющиеся проекты – безжалостно закрыть при первых же попытках турецкого шантажа. Конечно, также как и в случае с Северными потоками, мы здесь потеряем деньги. Но это будет небольшой платой за нашу безалаберность и раздутое самомнение.
И это будут намного меньшие потери, чем те, которые мы понесём, если пойдем на геополитические уступки Турции.*
Михаил АЛЕКСАНДРОВ
эксперт по военным и политическим вопросам, доктор политических наук
https://russia-armenia.info/node/98946
According to Mikhail Alexandrov, a well-known Russian expert on military and political issues, Doctor of Political Sciences, as a result
of its short-sighted game,
Russia found itself "on the verge of being ousted from
Transcaucasia, where our
centuries-old alliance with
Armenia has almost been destroyed.
Turkey penetrated even
deeper into Central
Asia, creating
and strengthening
the Organization of Turkic States.
And as
it turned out, Ankara
is not
going to quarrel with
NATO at all, and
it is also going to side
with Russia in a geopolitical
confrontation with the West.
And if
someone in the Russian
leadership expected that
Turkey would now be
"on the hook", then
it was us, the Russians,
who were on the hook"…
***
The organization of the Turkic states should be considered as an entity hostile to Russia, like NATO The other day, the head of Rosatom, Alexey Likhachev, gave a remarkable interview to the Rossiya-1 channel. According to him, the money that Rosatom transfers to Turkey for the construction of the Akkuyu nuclear power plant is being arrested. "The settlement system is under attack. They are seizing money," Likhachev complained on the air of the program "Moscow. Kremlin. Putin." Wow, how bad it turned out! The question arises, what was Mr. Likhachev thinking about when he started this project on such unfavorable terms for Russia? Well, it is understandable if the construction of the nuclear power plant was paid for by the Turkish side. And now, it seems, the project, where Russia has invested a lot of money, has become the object of blackmail by Turkey. Erdogan did not like something about Moscow's behavior, and he decided to exert pressure. The Turks themselves do not lose anything. Turkish contractors have made good money on the project, made a profit and can safely reorient themselves to other areas. But Rosatom has squandered several hundred billion rubles of public money. After all, this is a state-owned company and all the money there is state-owned! The situation is very similar to the previous activities of Gazprom, whose gas pipelines are rotting aimlessly at the bottom of the Baltic Sea. But at least they thought to share the costs with Western companies, which also suffered losses. Although, of course, this does not make it easier for the Russian budget. And what can we say about the lost benefits for the country - if Gazprom had spent this money on gasification of Russia, and not on supplying gas to "Western partners"?
The question arises, what was it? Is this behavior of state-owned companies a relapse of Soviet practices of providing "international assistance" to various countries in Asia, Africa or Latin America, resurrected in the brains of former Komsomol functionaries? After all, a significant part of this assistance was provided at the expense of loans from the USSR, that is, virtually free of charge. These loans were mostly not repaid, turned into non-refundable debts, which the Russian government wrote off without much publicity. But it was the money of the Soviet people, that is, many of us who are still alive. I can't help but remember Chernomyrdin's popular meme: "This has never happened, and here it is again!" Someone may say that, they say, that help was a good thing, helped many countries in their development. This is true, but it exhausted the USSR, and instead of developing, it collapsed. And if, instead of this assistance, we would build production facilities at home with the same loans? For example, they would have built five more automobile factories and flooded the domestic market with cars. They would have built an extra hundred power plants so that the lights would not be turned off in the villages every second day, as often happens in garden associations near Moscow even now! We would have built twice as many apartments for citizens and solved the housing problem. We would have gasified the whole of Russia, improving the quality of life of millions of people, including summer residents. And it seems that they have only now begun to do this. Then the USSR might still be alive, and we would not have to fight near Belgorod as in 1943. And our troops would be standing in Central Europe, causing fear in NATO. Or should the roots of such behavior of Russian state corporations be sought not in Soviet times, but in the more pragmatic 1990s? After all, somehow it is hard to believe that those who advanced in the wake of "market reforms" suffered from the illusions of proletarian internationalism. Therefore, it seems that the "attraction of unprecedented generosity" organized by Rosatom in relation to Turkey is a development of the philosophy of the 1990s, the slogan of which was the thesis: "Money conquers evil".
The Russian bosses thought they were the smartest. Everything our ancestors did in relation to Turkey was wrong, but they quickly solve problems with the Turks based on monetary relations. They say that it is only necessary to involve Turkey in profitable economic ties, open the Russian market, show the advantages of technological cooperation, build a nuclear power plant for free, create a gas hub. And that's it: the Turks will become our friends, and they will distance themselves from NATO, maybe they will not leave it completely, but they will be like the fifth wheel in a cart. It seems like a great plan. But only on paper. And it was developed by someone who does not know the history of his own country well, or knows it, but considers himself the smartest. And the previous leaders of the country, from the tsars to the leaders of the CPSU, are held as imbeciles who, they say, could not establish relations with Turkey. And the experienced Turkish diplomacy was happy to play along with the self-confident Moscow bosses, receiving significant economic and military-political benefits from all this, but giving Russia nothing in return. Meanwhile, the experience of history shows that our relations with Turkey have always been difficult and have never been friendly. Short periods of tactical alliances, whether against Napoleon in Europe or against the Entente in the early years of Bolshevism, were followed by cooling and subsequent hostility. Ignoring this experience was the main miscalculation of those who started the current game with Turkey and found nothing better than to play this game through handouts and concessions. As a result of this game, we were on the verge of being ousted from Transcaucasia, where our centuries-old alliance with Armenia was almost destroyed. Turkey penetrated even deeper into Central Asia, creating and strengthening the Organization of Turkic States. And as it turned out, Ankara is not going to quarrel with NATO at all, and it is also going to switch to our side in the geopolitical confrontation with the West. And if someone at the Russian top expected that Turkey would now be "on the hook", then it was us who were on the hook with our unfinished nuclear power plant in Akkuyu, where a lot of money had already been poured in, and with our gas pipelines through Turkey, which at any moment could become objects of Turkish blackmail by the Russian leadership through Gazprom.
Here it is, the sad result of foreign policy in the Turkish direction, based on the erroneous Marxist thesis that economics determines policy, and not vice versa. Meanwhile, the experience of international relations shows that security and defense issues, issues of influence in vital regions, have always outweighed considerations of economic benefit in world politics. And this was clearly demonstrated once again after the return of Crimea and especially after the start of the civil war. Contrary to the expectations of many Russian leaders, the West, sensing a threat to its global dominance, was not afraid to almost completely sever economic ties with our country, although this brought it significant losses. He even refused cheap gas, causing hysteria among individuals accustomed to the mantra that "Money conquers evil." It turned out that he was not winning at all. And it is those who are guided by this mantra in foreign policy who get into trouble. In short, our policy towards Turkey should return to the traditional course of the Russian state. In the first place should be the containment of Turkish influence in the regions vital to us – Transcaucasia and Central Asia. It is important to restore our traditional defense alliance with Armenia here. And Azerbaijan should be made clear that if it remains a vassal of Turkey and a conductor of its influence in the post-Soviet space, then relations with it will deteriorate sharply. In the countries of Central Asia and in the Russian Turkic-speaking regions, Moscow should launch a powerful information campaign against the ideology of pan-Turkism.
Recently, the leaders of a number of Central Asian states came to meet Aliyev in the occupied Nagorno-Karabakh, in the Armenian city of Shushi. After the Turkish-Azerbaijani occupation in 2020, the destruction of the Armenian cultural heritage, and above all Christian churches, is in full swing in this city. And these leaders fully supported Azerbaijan, which supports the Kiev regime, and spoke in unison with Aliyev against Armenia, a CSTO ally country! Therefore, the Organization of the Turkic states should be considered as an entity hostile to Russia like NATO, and not as an annoying misunderstanding and a minor irritant. In economics, it is necessary to return to the standard relations of mutually beneficial trade. There should be no projects that put Russia at least in the slightest dependence on Turkey. And existing projects should be ruthlessly closed at the first attempts of Turkish blackmail. Of course, as in the case of the Nord Streams, we will lose money here. But it will be a small price to pay for our carelessness and inflated self-esteem. And these will be much smaller losses than those that we will suffer if we make geopolitical concessions to Turkey.* Mikhail ALEXANDROV Expert on military and political issues, Doctor of Political Science
https://russia-armenia.info/node/98946
***
ՌՈՒՍԱՍՏԱՆԸ ՇԱՐՈՒՆԱԿՈՒՄ Է ՀԻՄԱՐՈՒԹՅՈՒՆ ԱՆԵԼ ՀԻՄԱՐՈՒԹՅԱՆ ՀԵՏևԻՑ. ՀԱՅԱՑՔ
ՄՈՍԿՎԱՅԻՑ
Ռազմական և քաղաքական հարցերով ռուս հայտնի փորձագետ, քաղաքական գիտությունների դոկտոր Միխայիլ Ալեքսանդրովի խոսքերով՝ իր անհեռատես խաղի արդյունքում Ռուսաստանը հայտնվել է "Անդրկովկասից դուրս մղման եզրին, որտեղ գրեթե ավերվել է Հայաստանի հետ մեր դարավոր դաշինքը։ Թուրքիան էլ ավելի խորը ներթափանցեց Միջին Ասիա՝ ստեղծելով և ամրապնդելով թյուրքական պետությունների կազմակերպությունը։ Իսկ ՆԱՏՕ-ի հետ, ինչպես պարզվեց, Անկարան ամենևին էլ չի պատրաստվում փչացնել հարաբերությունները, և Արևմուտքի հետ աշխարհաքաղաքական առճակատման մեջ չի ցանկանում անցնել Ռուսաստանի կողմը։ Ու եթե ինչ-որ մեկը ռուսական վերևներում սպասում էր, որ Թուրքիան հիմա մեր «թակարդում» կլինի, ապա «թակարդում» ենք հայտնվել հենց մենք՝ ռուսներս"․․․
***
Թյուրքական պետությունների կազմակերպությունը Ռուսաստանի համար պետք է դիտարկել որպես ՆԱՏՕ-ի նման թշնամական կազմավորում
Օրերս "Ռոսատոմի" ղեկավար Ալեքսեյ Լիխաչովը ուշագրավ հարցազրույց է տվել "Ռոսիա-1" ալիքին։ Նրա խոսքերով՝ այն գումարները, որոնք "Ռոսատոմը" փոխանցում է Թուրքիա՝ "Աքքույու" ատոմակայանի կառուցման համար, կալանքի տակ են հայտնվում։ "Փոխհաշվարկների համակարգը հարվածի տակ է։ Նրանք՝ թուրքերը, մեր փողերն են ձերբակալում", - բողոքել է Լիխաչովը "Մոսկվա. Կրեմլ. Պուտին" հեռուստածրագրի եթերում: Տեսա՞ք ինչ վատ բան ստացվեց: Հարց է ծագում․ բա ինչի՞ մասին էիր մտածում, պարոն Լիխաչով, երբ սկսում էիր այդ նախագիծը Ռուսաստանի համար նման անբարենպաստ պայմաններով: Էլի հասկանալի կլիներ, եթե ատոմակայանի կառուցման համար վճարեր թուրքական կողմը։ Իսկ հիմա նախագիծը, որտեղ Ռուսաստանը հսկայական գումարներ է ներդրել, Թուրքիայի կողմից կարծես շանտաժի առարկա է դարձել։ Ինչ-որ բան դուր չի եկել Էրդողանին Մոսկվայի վարքագծում, և նա որոշել է ճնշում գործադրել։ Թուրքերն դրանից ոչինչ չեն կորցնում։ Թուրքական կապալառուները նախագծի վրա լավ գումար են վաստակել, շահույթ են ստացել և կարող են հանգիստ վերակողմնորոշվել այլ ուղղություններով։ Իսկ ահա "Ռոսատոմը" մի քանի հարյուր միլիարդ ռուբլի պետական փող է քամուն տվել։ Չէ՞ որ "Ռոսատոմը" պետական ընկերություն է եւ նրա ծախսած գումարները նույնպես պետական են։
Իրավիճակը շատ է հիշեցնում "Գազպրոմի" նախորդ գործունեությունը, որի գազատարներն հիմա աննպատակ փտում են Բալթիկ ծովի հատակին։ Բայց այնտեղ գոնե գլխի ընկան ծախսերը կիսել արևմտյան ընկերությունների հետ, որոնք նույնպես վնասներ են կրել։ Չնայած Ռուսաստանի պետբյուջեն դրանից, իհարկե, առանձնապես չի շահել։ Իսկ ի՞նչ կարելի է ասել երկրի համար բաց թողնված օգուտի մասին, եթե "Գազպրոմն" այդ գումարները ծախսեր Ռուսաստանին գազաֆիկացնելու, այլ ոչ թե "արեւմտյան գործընկերներին" գազ մատակարարելու վրա։
Հարց է ծագում․ ի՞նչ էր դա։ Արդյո՞ք պետական ընկերությունների նման պահվածքը չի հանդիսանում Ասիայի, Աֆրիկայի կամ Լատինական Ամերիկայի տարբեր երկրներին "միջազգային օգնություն" ցուցաբերելու սովետական պրակտիկայի ռեցիդիվ, որը հարություն է առել նախկին կոմսոմոլ պաշտոնյաների ուղեղներում: Չէ՞ որ այդ օգնության զգալի մասը տրամադրվում էր ԽՍՀՄ վարկերի հաշվին, այսինքն՝ փաստացի անվճար։ Այդ վարկերը հիմնականում չեն վերադարձվել, վերածվել են չվերադարձվող պարտքերի, որոնք ռուսական իշխանությունն առանց մեծ հրապարակայնության դուրս է գրել։ Բայց դա սովետական ժողովրդի փողերն էին, այսինքն՝ մեզանից շատերի գումարները (նրանց փողերը, ովքեր դեռ կենդանի են): Ակամայից հիշում ես Չերնոմիրդինի հայտնի մեմը․ "Երբեք նման բան չի եղել, և ահա՝ նորի՜ց"։
Ինչ-որ մեկը կարող է ասել, որ, իբր, այդ օգնությունը լավ գործ էր, օգնեց շատ երկրների իրենց զարգացման մեջ։ Դա ճիշտ է, միայն թե ԽՍՀՄ-ին այն պարզապես հյուծեց ու երկիրը, զարգանալու փոխարեն, փլուզվեց։ Իսկ եթե մենք այդ օգնության փոխարեն նույն վարկերի վրա արտադրական հզորություններ կառուցեինք մեզ մոտ՞։ Օրինակ՝ մի հինգ հատ ավտոմոբիլային գործարան կառուցեինք և ներքին շուկան լցնեինք թեթև մարդատար մեքենաներով։ Կամ կառուցեինք լրացուցիչ հարյուր էլեկտրակայաններ, որպեսզի ամեն երկրորդ օրը գյուղերում լույսը չանջատվի, ինչպես հաճախ տեղի է ունենում Մոսկվայի մերձակայքում գտնվող գործընկերություններում նույնիսկ հիմա: Երկու անգամ ավելի շատ բնակարաններ կկառուցեինք քաղաքացիների համար և կլուծեինք բնակարանային խնդիրը։ Կգազաֆիկացնեինք ամբողջ Ռուսաստանը՝ բարձրացնելով միլիոնավոր մարդկանց կյանքի որակը։ Իսկ դրանով միայն հիմա են կարծես սկսել զբաղվել։ Այն դեպքում ԽՍՀՄ-ը, գուցե, դեռ կենդանի լիներ, և մենք ստիպված չէինք լինի կռվել Բելգորոդի մոտ, ինչպես 1943 թվականին։ Իսկ մեր զորքերը կկանգնեին Կենտրոնական Եվրոպայում՝ վախեցնելով ՆԱՏՕ-ին։ Իսկ գուցե՞ ռուսական պետական կորպորացիաների նման պահվածքի արմատները պետք է փնտրել ոչ թե խորհրդային տարիներին, այլ ավելի պրագմատիկ 1990-ականներին։ Չէ՞ որ մի տեսակ չես կարողանում հավատալ, որ նրանք, ովքեր "առաջադիմել" են "շուկայական բարեփոխումների" ալիքի վրա, տառապել են պրոլետարական ինտերնացիոնալիզմի պատրանքներով։ Ուստի, թվում է, թե "Ռոսատոմի" կողմից Թուրքիայի նկատմամբ ցուցաբերած "չտեսնված առատաձեռնության ատրակցիոնը" 1990-ականների փիլիսոփայության զարգացումն է, որի կարգախոսն էր "Դրամը հաղթում է չարին" թեզը։
Ռուսաստանի ներկայիս ղեկավարները կարծում են, թե իրենք ամենախելացին են այս աշխարհում։ Այն ամենը, ինչ անում էին մեր նախնիները Թուրքիայի նկատմամբ, իբր ճիշտ չէր, իսկ ահա նրանք արագորեն իբր լուծում են թուրքերի հետ կապված բոլոր խնդիրները՝ հենվելով դրամական հարաբերությունների վրա։ Իբր պետք է միայն Թուրքիային ներքաշել շահավետ տնտեսական կապերի մեջ, բացել ռուսական շուկան նրանց ապրանքների առջև, ցույց տալ տեխնոլոգիական համագործակցության առավելությունները, անշահավետ ատոմակայան կառուցել նրանց համար, գազային հանգույց ստեղծել եվ վերջ՝ թուրքերը կդառնան մեր բարեկամները, իսկ ՆԱՏՕ-ից կամ կհեռանան, կամ գուցե ամբողջությամբ դուրս չգան, բայց կլինեն ՆԱՏՈ-ի մեջ սայլի հինգերորդ անիվի նման։
Թվում է, թե հրաշալի ծրագիր է։ Բայց միայն թղթի վրա: Եվ այն մշակել է նա, ով վատ գիտի սեփական երկրի պատմությունը, կամ գիտի, բայց իրեն համարում է Ամենախելացին։ Իսկ երկրի նախորդ ղեկավարներին՝ թագավորներից մինչև ԽՄԿԿ առաջնորդներ, համարում է ապուշներ, որոնք, իբր, Թուրքիայի հետ հարաբերություններ հաստատել չէին կարող։ Թուրքական բազմափորձ դիվանագիտությունը հաճույքով խաղաց Մոսկվայի ինքնավստահ ղեկավարների հետ՝ այդ ամենից ստանալով զգալի տնտեսական և ռազմաքաղաքական օգուտներ, փոխարենը ոչինչ չտալով Ռուսաստանին։ Մինչդեռ պատմության փորձը ցույց է տալիս, որ Թուրքիայի հետ մեր հարաբերությունները միշտ էլ բարդ են եղել ու երբեք բարեկամական չեն եղել։ Մարտավարական դաշինքների կարճ ժամանակահատվածները՝ լինի դա Եվրոպայում Նապոլեոնի դեմ, թե բոլշևիզմի առաջին տարիներին Անտանտի դեմ, փոխարինվեցին սառեցմամբ և դրան հաջորդած թշնամանքով։ Ահա այդ փորձի անտեսումը հենց նրանց հիմնական սխալ հաշվարկն էր, ովքեր Թուրքիայի հետ ներկայիս խաղը սկսեցին և չգտան ավելի լավ բան, քան այդ խաղը զիջումների ու կորուստների ճանապարհով տանելը։ Այդ խաղի արդյունքում մենք հայտնվել ենք Անդրկովկասից դուրս մղման եզրին, որտեղ գրեթե ավերվել է Հայաստանի հետ մեր դարավոր դաշինքը։ Թուրքիան էլ ավելի խորը ներթափանցեց Միջին Ասիա՝ ստեղծելով և ամրապնդելով թյուրքական պետությունների կազմակերպությունը։ Իսկ ՆԱՏՕ-ի հետ, ինչպես պարզվեց, Անկարան ամենևին էլ չի պատրաստվում փչացնել հարաբերությունները, և Արևմուտքի հետ աշխարհաքաղաքական առճակատման մեջ չի ցանկանում անցնել Ռուսաստանի կողմը։ Ու եթե ինչ-որ մեկը ռուսական վերևներում սպասում էր, որ Թուրքիան հիմա մեր «թակարդում» կլինի, ապա «թակարդում» ենք հայտնվել ենք հենց մենք՝ ռուսներս՝ Աքքույուի մեր կիսակառույց ԱԷԿ-ով, որտեղ արդեն մեծ գումարներ են խժռում, և Թուրքիայի տարածքով մեր գազատարներով, որոնք ցանկացած պահի կարող են դառնալ ռուսական ղեկավարության նկատմամբ թուրքական շանտաժի օբյեկտը "Գազպրոմի" միջոցով։
Комментариев нет:
Отправить комментарий