ԱՐՑԱԽԸ ՊԵՏՔ Է ՓՈԽԱՆՑՎԻ ՄԱԿ-Ի ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆԸ
ՀԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ
Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղի) Հանրապետության ավելի քան 150 կուսակցություններ, հասարակական կազմակերպություններ, լրատվամիջոցներ ու համայնքների ղեկավարներ ստորագրել են ուղերձ՝ ուղղված միջազգային հանրությանը՝ դեկտեմբերի 10-ի՝ ԱՀ անկախության հանրաքվեի, ԱՀ Սահմանադրության և Մարդու իրավունքների միջազգային օրերի առթիվ:
Արցախի Հանրապետության քաղաքական և քաղաքացիական ուժերի ուղերձը ներկայացնում ենք ստորև.
«Ոչ մի ազատ ժողովուրդ չի կարող հրաժարվել իր ինքնիշխան իրավունքներից և ենթարկվել իր համար օտար պետության գերիշխանությանը, առավել ևս մի պետության, որը ղեկավարվում է իր անպատժելիությամբ արբեցած ավտորիտար, կոռումպացված և ռասիստական ռեժիմի կողմից։
Մեր ընդհանուր որոշումը՝ լքել մեր Հայրենիքը՝ Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղի) Հանրապետությունը, մեր տները, թողնել Սբ․ Մկրտչի մասունքները, մեր հայկական եկեղեցիներն ու մեր նախնիների գերեզմանները, որոնք մենք պաշտպանել ենք դարեր ի վեր, ապացույց է ողջ աշխարհին, որ Արցախի ժողովրդի համար ազատությունը բարձրագույն արժեք է։ Այս ճարահատ որոշումն ընդունվել է շարունակական ցեղասպանական գործողությունների և մեր գլխին կախված գոյաբանական լուրջ սպառնալիքների պայմաններում։
Մենք կայացրինք այդպիսի որոշում, քանի որ նրանք, ովքեր իրենց համարում են մարդու իրավունքների ու ազատությունների ջատագովներ ու պաշտպաններ, որոշեցին հանուն Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև թվացյալ խաղաղության ձեռքբերման և հանուն իրենց աշխարհաքաղաքական շահերի մերժել սեփական հայրենիքում արժանապատիվ ապրելու և ինքնորոշման մեր իրավունքները։
Մենք հեռացանք, քանի որ միայն այդպես կարող էինք ապահովել մեր անվտանգությունը և պահպանել մեր մարդկային ու ազգային արժանապատվությունն ու մեր գենաֆոնդը, քանի որ միայն այդպես կարող էինք բացահայտել այն մեծ սուտը, որի վրա հիմնված էր հակամարտության միակողմանի և ուժային լուծման քաղաքական գաղափարը, որը ենթադրում էր մեզ և մեր երեխաներին ստիպել հպատակվելու և հավատարմության երդում տալու մեզ ոչնչացնող և ատող վարչակարգին։
Ավելի քան երեք տասնամյակ շարունակ մենք մեր բոլոր ուժերով պաշտպանել ենք մեր երեխաների խաղաղության և ազատ զարգացման իրավունքը: Մենք դիմակայում էինք քաղաքական գործարքներին, որոնցով մերժվում էր սեփական Հայրենիքում ապրելու մեր ինքնիշխան իրավունքը, որը ձեռք է բերվել բազմաթիվ մարդկանց կյանքի գնով, հանուն մեր ազգային արժանապատվության ու ինքնության պահպանման՝ մի քանի սերունդների դարավոր պայքարի ընթացքում ահռելի կորուստների գնով։ Եվ այս պայքարը չի ավարտվել։ Մենք վստահ ենք, որ ճշմարտության և արդարության զորությամբ կվերադարձնենք մեր Հայրենիքը։
Նրանց համար, ովքեր կարծում են, թե աշխարհը կարելի է կառավարել ստով ու բռնությամբ, կրկնում ենք.
Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը խորհրդարանական ճանապարհով հռչակվել է 1991 թվականի սեպտեմբերի 2-ին՝ Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզի և Ադրբեջանական ԽՍՀ Շահումյանի շրջանի օրինական իշխանությունների կողմից, այն բանից հետո, երբ Ադրբեջանի իշխանությունները հայտարարեցին ԽՍՀՄ-ից դուրս գալու որոշման մասին։ ԼՂՀ-ի ձևավորման մասին քաղաքական հռչակագիրը հիմնված էր այն ժամանակ գործող միութենական օրենքի իրավական նորմի և արցախցիների կամարտահայտության վրա, որը դրսևորվել է համաժողովրդական հանրաքվեով։
Մեր ինքնորոշման իրավունքը ճանաչվել է նույնիսկ Խորհրդային Ռուսաստանի և Ադրբեջանի իշխանությունների կողմից 1920 թվականին, հիմք է հանդիսացել 1923 թվականին Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզի ձևավորման համար, ամրագրվել է ԽՍՀՄ սահմանադրությամբ, Ադրբեջանական ԽՍՀ սահմանադրությամբ և «ԼՂԻՄ-ի մասին» Ադր.ԽՍՀ օրենքով, այն պահպանվել է «ԽՍՀՄ-ից միութենական հանրապետության դուրս գալու հետ կապված հարցերի լուծման կարգի մասին» 1990 թ. ապրիլի 3-ի դաշնային օրենքով, ինչպես նաև խարսխված է ՄԱԿ-ի կանոնադրության և 1966 թ. ընդունված Քաղաքացիական և քաղաքական իրավունքների մասին միջազգային դաշնագրի վրա։
1991 թվականի դեկտեմբերի 10-ի հանրաքվեն հաստատեց, որ ընտրողների բացարձակ մեծամասնությունը պաշտպանել է մեր Հանրապետության անկախությունը հռչակելու որոշումը։ Ցեղասպանական պաշարման և ռազմական ագրեսիայի պայմաններում ժողովրդավարական չափորոշիչներով ընտրված օրինական խորհրդարանը 1992 թվականի հունվարի 6-ին ընդունել է Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության անկախության հռչակագիրը։ Այս ընտրության համար իրենց կյանքով վճարեցին մեր հազարավոր հայրենակիցները։
1992 թվականին ԵԱՀԽ/ԵԱՀԿ բոլոր անդամ - պետությունները ճանաչեցին Լեռնային Ղարաբաղի ընտրված ներկայացուցիչների իրավունքը՝ մասնակցելու ԵԱՀԿ միջազգային համաժողովին, որը լիազորված է կարգավորելու ղարաբաղյան հակամարտությունը։
Մեր ժողովուրդը 2006 թվականին հանրաքվեով հաստատել է Հանրապետության Սահմանադրությունը, որով սահմանվել է Լեռնային Ղարաբաղի օրինական ներկայացուցիչների ընտրության կարգը և նրանց լիազորությունները, իսկ 2017 թվականի հանրաքվեով ժողովուրդը հաստատել է նոր Սահմանադրությունը։ Այս Սահմանադրությունը եղել և մնում է միակ հիմնարար օրենքը, որով առաջնորդվում և որին ենթարկվում են մեր Հանրապետության քաղաքացիներն իրենց կամքով։
Հետևաբար, մենք՝ Արցախի Հանրապետության քաղաքացիներս, ձգտելով պաշտպանել մեր օրինական իրավունքներն ու մեր Հանրապետության սուբյեկտությունը, պնդում ենք, որ ինքնորոշված Լեռնային Ղարաբաղը ոչ մի մասնակցություն չի ունեցել ինքնահռչակ Ադրբեջանի Հանրապետության սահմանադրության և իշխանության մարմինների ձևավորման գործում, այլ, ընդհակառակը, հայտարարել է սեփական անկախության մասին։ Սակայն նորաստեղծ Ադրբեջանը չէր թաքցնում Լեռնային Ղարաբաղի նկատմամբ իր անհիմն հավակնությունները։
Հենց այսպիսի պայմաններում է միջազգային հանրությունն արձանագրել Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի շուրջ տարաձայնությունների առկայության փաստը՝ ճանաչելով տվյալ տարածքի վիճելիությունը։ Հայաստանն ու Ադրբեջանն այն ժամանակ ԵԱՀԽ/ԵԱՀԿ անդամ-պետություններ են դարձել պայմանով, որ ընդունում են Լեռնային Ղարաբաղի պատկանելության հարցում տարաձայնությունների առկայության փաստը և համաձայնվում են, որ Լեռնային Ղարաբաղի ապագա կարգավիճակը որոշվի ԵԱՀԽ/ԵԱՀԿ հովանու ներքո անցկացվելիք խաղաղության համաժողովում։ Երկու պետություններն էլ հիմնախնդիրը բացառապես խաղաղ ճանապարհով լուծելու միջազգային պարտավորություն են ստանձնել։
Սակայն, ԵԱՀԽ/ԵԱՀԿ անդամ դառնալով՝ Ադրբեջանն անմիջապես խախտեց վեճերը խաղաղ ճանապարհով լուծելու իր միջազգային պարտավորությունը։ Պաշտոնական Բաքուն ապօրինի ուժ կիրառեց ԼՂՀ-ի՝ որպես վիճելի տարածքի նկատմամբ, նպատակ ունենալով խոչընդոտել Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի որոշմանը նվիրված միջազգային համաժողովի անցկացումը։ Ստեղծված իրավիճակում Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդն օգտվել է ինքնապաշտպանության իր իրավունքից։ 1992-94 թթ. Ադրբեջանի ձեռնարկած ագրեսիան պարտությամբ պսակվեց այդ երկրի համար ու հանգեցրեց տարածքային զգալի կորուստների։ Կարևոր է ընդգծել, որ ԼՂՀ-ի ու Ադրբեջանի զորքերի շփման գիծը միջազգայնորեն ճանաչվել է։
Այդուհանդերձ, հակամարտության երեք տասնամյակի ընթացքում ոչ մի պետական գործիչ, քաղաքական գործիչ կամ իրավական իշխանության որևէ միջազգային մարմին չի պատասխանել մի պարզ հարցի. ինչու՞ Ադրբեջանը և այլ պետություններ, որոնք իրավական առումով ճանաչել են օրենքի գերակայության սկզբունքին հետևելու պարտավորությունը՝ որպես իրենց պետականության հիմնարար սկզբունք, կարող են չկատարել այս սկզբունքից բխող՝ Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքը հարգելու պարտավորությունը և ուժի չկիրառման սկզբունքը։
Սույն հանգամանքն Ադրբեջանին թույլ է տվել սեփական քաղաքականության զինանոցում պահպանել բնիկ հայ ժողովրդի բռնի տեղահանման ճանապարհով Լեռնային Ղարաբաղի զավթման ռազմավարությունը։ Այդ երկրի նախահարձակ քաղաքականությունն այդպես էլ միջազգային պատշաճ դատապարտման չի արժանացել։ Միջազգային ակտորները, ի հեճուկս բնակչությունը ցեղասպանությունից պաշտպանելու համար պատասխանատվություն ստանձնելու իրենց միջազգային պարտավորությունների (Responsibility to Protect), ցավոք, պատշաճ ուշադրություն չդարձրին Արցախի բնակչության լրջագույն գոյաբանական սպառնալիքների մասին Արցախի խորհրդարանի 2023 թ. հուլիսի 27-ի ուղերձին և չկանխեցին Ադրբեջանի հանցավոր գործողությունները, ինչի արդյունքում Ադրբեջանը 2023 թ. սեպտեմբերին հերթական ռազմական ագրեսիան ձեռնարկեց ԼՂՀ-ի դեմ և Արցախի բնիկ հայ ազգաբնակչությանն արտաքսեց իր պատմական հայրենիքից։
Հարկ է հիշեցնել, որ 2020 թ. նոյեմբերի 9-ի զինադադարի կնքումից հետո Ադրբեջանի նախագահը հայտարարել էր, որ Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդիրն այլևս գոյություն չունի, և որ բոլորը պետք է համակերպվեն Երկրորդ ղարաբաղյան պատերազմի արդյունքներին։ Ձգտելով նենգափոխել հակամարտության էությունը՝ Ադրբեջանն իր դիվանագիտական բառապաշարի մեջ մտցրեց «Հայաստանի կողմից ադրբեջանական հողերի զավթման» մասին կեղծ պատումը, որի միջոցով էլ փորձում է խլացնել իր իսկ ագրեսիվ ցեղասպանական քաղաքականության արձագանքները։
Մենք մտադիր չենք փոխելու սեփական Հայրենիքի նկատմամբ մեր սկզբունքները, համոզմունքներն ու իրավունքները՝ ո՛չ ուժի, ո՛չ բնաջնջման սպառնալիքի, ո՛չ աքսորի, ո՛չ էլ որևէ այլ քաղաքական հանգամանքներում։
Ամբողջ քաղաքակիրթ աշխարհն այսօր կանգնած է ընտրության առաջ՝ կամ վերականգնել միջազգային կարգը Լեռնային Ղարաբաղում, հիմնված ինքնորոշման իրավունքի և ժողովուրդների ու մարդու այլ իրավունքների ու ազատությունների վրա, կամ լռելյայն համաձայնվել, որ շրջափակումը, ռազմական ագրեսիան, ցեղասպանությունը և օկուպացիան հակամարտությունների լուծման օրինական միջոցներ են հանդիսանում:
Այսօր բազմաթիվ երկրների առաջնորդներ խոսում են Լեռնային Ղարաբաղ հայերի վերադարձի անհրաժեշտության մասին։ Սակայն, մենք գտնում ենք, որ սեփական Հայրենիք մեր ժողովրդի խաղաղ, անվտանգ և արժանապատիվ վերադարձի ու կյանքի համար անհրաժեշտ են հետևյալ անվիճարկելի պայմանները.
Առաջին՝ մենք բացառում ենք Արցախի Հանրապետության քաղաքացիների վերադարձը Ադրբեջանի իրավազորության ներքո։ Ադրբեջանական զինված ուժերը, ոստիկանությունը և վարչակազմը պետք է ամբողջությամբ դուրս բերվեն Արցախի Հանրապետության տարածքից, ներառյալ Շահումյանի շրջանը, որտեղ 1992 թ. իրականացված էթնիկ զտման համար Ադրբեջանը լիակատար պատասխանատվություն է կրում։
Երկրորդ՝ Արցախի Հանրապետության ողջ սահմանի երկայնքով պետք է տեղաբաշխվեն ՄԱԿ-ի միջազգային բազմազգ խաղաղապահ ուժեր, և ստեղծվի ապառազմականացված գոտի։
Երրորդ՝ Լաչինի միջանցքը պետք է փոխանցվի ՄԱԿ-ի վերահսկողությանն ու կառավարմանը։
Չորրորդ՝ Արցախի Հանրապետության տարածքը պետք է փոխանցվի ՄԱԿ-ի կառավարմանը՝ բոլոր փախստականների վերադարձի, ժողովրդավարական և իրավական հաստատությունների ստեղծման և տնտեսության վերականգնման համար պայմաններ ապահովելու համար։ Բոլոր փախստականները պետք է ունենան հավասար կարգավիճակ, հավասար իրավունքներ և ենթարկվեն անցումային շրջանի ընդհանուր կանոններին մինչ հանրաքվեն, որը կհաստատի Լեռնային Ղարաբաղի վերջնական քաղաքական կարգավիճակը, որի արդյունքը իրավաբանորեն կճանաչվի բոլոր պետությունների կողմից։
Հինգերորդ՝ պետք է լիովին բացառվի Ադրբեջանի կողմից Արցախի Հանրապետության քաղաքացիների՝ հակամարտության ողջ ընթացքի հետ կապված ցանկացած մեղադրանքով քրեական հետապնդման հնարավորությունը։ Բոլոր ձերբակալված և արդեն դատապարտված հայերը պետք է անհապաղ ազատ արձակվեն։ Մենք պատրաստ ենք ճանաչել միջազգային տրիբունալի իրավասությունը՝ հետաքննելու յուրաքանչյուր ռազմական հանցագործություն, որոնցով մեղսագրվում են մեր քաղաքացիները, սակայն պայմանով, որ այդ տրիբունալը նույնկերպ կքննի բոլոր ռազմական հանցագործությունները, որոնք կատարվել են Ադրբեջանի քաղաքացիների և նրա վարձկանների կողմից։
Մենք պատրաստ ենք ըստ ամենայնի նպաստել հակամարտության խաղաղ լուծմանը, որը հիմնված կլինի ինքնորոշման իրավունքի և ժողովուրդների ու մարդու՝ միջազգայնորեն ճանաչված այլ իրավունքների ու ազատությունների լիակատար հարգման վրա»։
Ուղերձի հասցեատերերն են՝ ՄԱԿ Գլխավոր քարտուղարը, ՄԱԿ Անվտանգության խորհուրդը, ԵԱՀԿ գործող նախագահը, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ երկրների ղեկավարները, Եվրոպայի Խորհուրդը (Գլխավոր քարտուղարը, ԵԽԽՎ նախագահը, Նախարարների խորհրդի նախագահը), Եվրամիության Խորհրդի նախագահը, Եվրոպական Խորհրդարանի նախագահը, ԱՊՀ Գլխավոր քարտուղարը, ՀԱՊԿ Գլխավոր քարտուղարը, ՆԱՏՕ Գլխավոր քարտուղարը։
Ուղերձը բաց է հետագա ստորագրության համար, որին կարող են միանալ Արցախի կուսակցությունները, հասարակական կազմակերպությունները, լրատվամիջոցները և համայնքների ղեկավարները: Միանալու ցանկություն ունեցող սուբյեկտները պետք է համապատասխան նամակ ուղարկեն հետևյալ էլհասցեին՝ Artsakh.December10@gmail.com:
Ստորագրողների թարմացված ցանկին կարող եք ծանոթանալ այս հղումով.
https://docs.google.com/document/d/1yjNBv-G1d0pRpJsyu4lp7paTXoe6E0-n/edit?pli=1
***
Обращение более 120 партий, общественных организаций, СМИ и глав общин республики Арцах к международному сообществу
Субъекты, желающие присоединиться к Обращению, должны отправить соответствующее письмо по адресу электронной почты: Artsakh.December10@gmail.com.
Обновленный список подписавшихся можно найти по этой ссылке:https://docs.google.com/document/d/1yjNBv-G1d0pRpJsyu4lp7paTXoe6E0-n/edit?usp=drive_link&ouid=115133630071759677360&rtpof=true&sd=true
В Обращении политических и гражданских сил Республики Арцах, в частности, говорится:
Обращение политических и гражданских сил Республики Арцах к международному сообществу
Адресаты: Генеральный секретарь ООН, члены Совета Безопасности ООН, Действующий председатель ОБСЕ, Сопредседатели Минской группы ОБСЕ, Совет Европы (Генеральный секретарь, Президент ПАСЕ, Председатель Совета Министров), Председатель Совета Европейского Союза, Председатель Европейского Парламента, Генеральный секретарь СНГ, Генеральный секретарь ОДКБ, Генеральный секретарь НАТО.
Ни один свободный народ не может отказаться от своих суверенных прав и подчиниться господству чуждого ему государства, тем более государства, где долгие годы правит авторитарный, коррупционный и расистский режим, опьянённый своей безнаказанностью.
Наше общее решение покинуть нашу Родину – Республику Арцах (Нагорно-Карабахскую Республику), наши дома, оставить мощи Крестителя, наши армянские церкви и могилы предков, которые мы защищали веками, является доказательством всему миру, что для арцахского народа свобода является высшей ценностью. Вынужденное решение было принято в условиях продолжающихся геноцидальных действий и нависших серьезных экзистенциальных угроз.
Мы приняли это решение, потому что те, кто называют себя поборниками и защитниками свободы и прав человека, решили ради достижения мнимого мира между Арменией и Азербайджаном и ради собственных геополитических интересов отказать нам в нашем праве достойно жить на своей Родине и в праве на самоопределение.
Мы ушли, потому что только так мы могли гарантировать нашу безопасность и сохранить наше человеческое и национальное достоинство и наш генофонд, разоблачить ту большую ложь, на которой была основана политическая идея одностороннего и силового урегулирования конфликта путём принуждения нас и наших детей принять подданство и дать клятву верности уничтожающему и ненавидящему нас режиму.
Более трех десятилетий мы всеми своими силами защищали право наших детей на мир и свободное развитие. Мы противостояли политическим сделкам, которые нам предлагались в ущерб нашему суверенному праву жить на своей Родине, завоёванному ценой жизни и огромных жертв многих поколений в течение долгих веков борьбы за сохранение нашего национального достоинства и идентичности. И эта борьба не окончена. Мы уверены, что вернём себе нашу Родину силой правды и справедливости.
Для тех, кто думает, что миром можно управлять, опираясь на ложь и грубую силу, мы повторяем:
Нагорно-Карабахская Республика была провозглашена 2 сентября 1991 года легитимными органами власти Нагорно-Карабахской Автономной Области и Шаумянского района Азербайджанской ССР, когда её органы власти объявили о своём решении выйти из состава СССР. Политическая Декларация о провозглашении НКР опиралась на юридическую норму действовавшего в то время союзного закона и волеизъявление арцахцев, выраженное на всенародном референдуме.
Наше право на самоопределение было признано даже со стороны властей Советской России и Азербайджана в 1920 году, легло в основу создания Автономной Области Нагорного Карабаха в 1923 году, закреплялось конституцией СССР, конституцией Азербайджанской Советской Социалистической Республики и законом АзССР «О НКАО», было сохранено федеральным законом «О порядке решения вопросов, связанных с выходом союзной республики из СССР» от 3 апреля 1990 года, а также опирается на Устав ООН и Международный пакт о гражданских и политических правах 1966 года.
Референдум 10 декабря 1991 года подтвердил, что абсолютное большинство избирателей поддерживает решение провозгласить независимость нашей Республики. Легитимный парламент, избранный по демократическим стандартам и в условиях геноцидальной осады и вооруженной агрессии, принял 6 января 1992 года Декларацию о независимости Нагорно-Карабахской Республики. За этот выбор заплатили жизнью тысячи наших соотечественников.
В 1992 году все государства-члены СБСЕ/ОБСЕ признали право избранных представителей Нагорного Карабаха участвовать в международной конференции ОБСЕ, уполномоченной урегулировать нагорно-карабахский конфликт.
На референдуме 2006 года наш народ утвердил Конституцию Республики, которая определяла порядок избрания легитимных представителей Нагорного Карабаха и их полномочия, в 2017 году опять же на референдуме народ утвердил новую Конституцию. Эта Конституция была и остаётся единственным основополагающим документом, которым граждане нашей Республики руководствуются и которому подчиняются по своей воле.
Соответственно, мы – граждане Республики Арцах, в стремлении отстаивать свои законные права и право на сохранение субъектности нашей Республики, утверждаем, что самоопределившийся Нагорный Карабах не принимал никакого участия в формировании конституции и органов власти самопровозглашенной Азербайджанской Республики, и наоборот, заявил о своей независимости. Однако новообразовавшийся Азербайджан не скрывал свои безосновательные претензии на Нагорный Карабах.
Именно в таких условиях международное сообщество зафиксировало факт наличия разногласий по статусу Нагорного Карабаха, признав спорность данной территории. Армения и Азербайджан тогда стали странами-участниками СБСЕ/ОБСЕ на условиях признания ими факта существования разногласий по вопросу принадлежности Нагорного Карабаха и согласия на то, что будущий статус Нагорного Карабаха будет определен на мирной конференции под эгидой СБСЕ/ОБСЕ. Оба государства взяли на себя международное обязательство решать вопрос исключительно мирным путем.
Однако, став участником СБСЕ/ОБСЕ, Азербайджан сразу же нарушил свое международное обязательство по мирному разрешению споров. Официальный Баку незаконно применил силу по отношению к НКР как к спорной территории с целью недопущения проведения международной конференции по определению статуса Нагорного Карабаха. В сложившихся условиях народ Нагорного Карабаха воспользовался своим правом на самооборону. Вооруженная агрессия Азербайджана в 1992-1994 годах обернулась поражением для этой страны со значительными территориальными потерями. Важно подчеркнуть, что Линия соприкосновения войск между НКР и Азербайджаном была международно признана.
Тем не менее, за три десятилетия конфликта ни один государственный деятель, ни один политик или международный орган юридической власти не ответил на простой вопрос: почему Азербайджан и другие государства, которые юридически признали обязательство следовать принципу верховенства закона как основополагающему принципу своей государственности, могут не выполнять вытекающее из этого принципа обязательство уважать право на самоопределение народа Нагорного Карабаха и принцип неприменения силы?
Данное обстоятельство позволило Азербайджану сохранить в арсенале своей политики стратегию аннексии Нагорного Карабаха путем насильственного изгнания его коренного народа. Агрессивная политика этой страны так и не получила должного международного осуждения. Международные акторы, вопреки своим международным обязательствам нести ответственность за защиту населения от геноцида (Responsibility to Protect), к большому сожалению, не обратили должного внимания на содержащиеся в Послании Парламента Арцаха от 27 июля 2023 года предупреждения о серьезнейших экзистенциальных угрозах, стоящих перед населением Арцаха, не предотвратили преступные действия Азербайджана, который совершил очередную военную агрессию против НКР в сентябре 2023 г. и полностью изгнал коренное армянское население Арцаха со своей исторической Родины.
Следует напомнить, что после заключения перемирия 9 ноября 2020 года президент Азербайджана заявил, что проблемы Нагорного Карабаха больше не существует и все должны смириться с итогами Второй карабахской войны. Стремясь подменить суть конфликта, Азербайджан внес в дипломатическую лексику своей страны ложный нарратив об «оккупации Арменией азербайджанских земель», посредством которого пытается приглушить законные претензии к его агрессивной геноцидальной политике.
Мы не намерены поступаться своими принципами, убеждениями и нашими правами по отношению к собственной Родине ни перед лицом силы, ни перед угрозой уничтожения, ни в изгнании, ни при каких-либо других политических обстоятельствах.
Весь цивилизованный мир стоит сегодня перед выбором – либо восстановить в Нагорном Карабахе международный порядок, основанный на уважении права на самоопределение и других прав и свобод народов и человека, либо согласиться, что блокада, вооруженная агрессия, геноцид и оккупация являются законными способами урегулирования конфликтов.
Сегодня лидеры многих государств говорят о необходимости возвращения армян в Нагорный Карабах. Однако мы считаем, что для мирного, безопасного и достойного возвращения и жизни нашего народа на свою Родину необходимы следующие неоспоримые условия:
Во-первых, мы исключаем возвращение граждан Республики Арцах под юрисдикцию Азербайджана. Азербайджанские вооружённые силы, полиция и администрация должны быть полностью выведены с территории Республики Арцах, включая Шаумянский район, где Азербайджан несёт полную ответственность за осуществление этнической чистки в 1992 году.
Во-вторых, по всей границе Республики Арцах должны быть размещены многонациональные международные миротворческие силы ООН и создана демилитаризованная зона.
В-третьих, международно признанный Лачинский коридор должен быть полностью передан под контроль и управление ООН.
В-четвёртых, территория Республики Арцах должна быть передана под управление ООН для обеспечения условий возвращения всех беженцев, создания демократических и правовых институтов и восстановления экономики. Все беженцы должны иметь равный статус, равные права и подчиняться общим правилам переходного периода до проведения референдума, который подтвердит окончательный политический статус Нагорного Карабаха, результат которого будет юридически признан всеми государствами.
В-пятых, должна быть полностью исключена возможность уголовного преследования со стороны Азербайджана граждан Республики Арцах по каким-либо обвинениям за весь период конфликта. Все арестованные и уже осужденные в Азербайджане армяне должны быть немедленно освобождены. Мы готовы признать компетенцию международного трибунала для расследования каждого военного преступления, вина за которое вменяется нашим гражданам, при условии, что подобным образом этот трибунал будет также рассматривать все военные преступления, совершённые гражданами Азербайджана и его наёмниками.
Мы готовы всеми силами способствовать достижению мирного решения конфликта, которое будет основано на всестороннем уважении права на самоопределение и других международно признанных прав и свобод человека и народов.
https://docs.google.com/document/d/1yjNBv-G1d0pRpJsyu4lp7paTXoe6E0-n/edit?pli=1
https://www.lragir.am/ru/2023/12/09/260539/
***
Appeal from more than 120 parties, public organizations, media outlets and community leaders of the Republic of Artsakh to the International community
More than 120 parties, public organizations, media outlets, and leaders of the local self-government bodies of the Republic of Artsakh (Nagorno-Karabakh Republic) signed an appeal to the international community on the occasion of the Day of the Referendum on Independence, the Constitution Day of the Republic of Artsakh, and the 75th anniversary of the adoption of the Universal Declaration of Human Rights.
The addressees of the appeal are: the UN Secretary-General, the UN Security Council, the OSCE Chairperson-in-Office, the Co-Chairs of the OSCE Minsk Group, the Council of Europe (Secretary-General, President of the Parliamentary Assembly, President of the Committee of Ministers), the President of the European Council, the President of the European Parliament, the Secretary-General of the CIS, the Secretary-General of the CSTO, and the Secretary-General of NATO. The invitation remains available for additional signatures. Entities interested in joining are encouraged to send a formal request via email to the following address: Artsakh.December10@gmail.com.
The text of the appeal and list of signatories are provided below and are also accessible via the following link. Any updates regarding new participants will be regularly updated here.
The STATEMENT made by the political and civic actors of the Republic of Artsakh reads as follows:
THE APPEAL OF THE POLITICAL AND CIVIL ORGANIZATIONS OF THE REPUBLIC OF ARTSAKH TO THE INTERNATIONAL COMMUNITY
Addressees: UN Secretary General, Members of the UN Security Council, OSCE Chairperson-in-Office, Co-Chairs of the OSCE Minsk Group, Council of Europe (Secretary General, PACE President, Chairman of the Committee of Ministers), President of the European Council, President of the European Commission, President of the European Parliament, CIS Secretary General, CSTO Secretary General, NATO Secretary General.
A free people cannot renounce its sovereign rights and submit to the rule of an alien state, especially one ruled for many years by an authoritarian, corrupt and racist regime, intoxicated by its impunity.
Our collective decision to leave our Homeland – the Republic of Artsakh (the Nagorno-Karabakh Republic), our homes, our Armenian churches, leaving behind the relics of Saint John the Baptist (Surb Hovhannes Mkrtich) and the graves of our ancestors, which we have protected for centuries, is the proof to the whole world that freedom is the highest value for the people of Artsakh. We have made this forced decision amidst ongoing genocidal actions and looming serious existential threats.
We made this decision because those who call themselves champions and defenders of freedom and human rights decided to deny us our right to live with dignity in our homeland and our right to self-determination, thus aiming to achieve an imaginary peace between Armenia and Azerbaijan and for the sake of their own geopolitical interests.
We left because it was the only way to guarantee our safety and preserve our human and national dignity and our gene pool, expose the big lie, on which the political idea of unilateral and forceful resolution of the conflict was based, by forcing us and our children to accept citizenship and swear allegiance to the regime that hates us.
For more than three decades, we have defended with all our might our children’s right to peace and free development. We opposed the political deals that were offered to us at the expense of our sovereign right to live in our Homeland, won at the cost of lives and enormous sacrifices of many generations during the long centuries of struggle to preserve our national dignity and identity. And this struggle is not over. We are confident that we will regain our Motherland with the power of truth and justice.
For those who think that the world can be ruled by lies and brute force, we repeat the following:
The Nagorno Karabakh Republic (NKR) was proclaimed on September 2, 1991, by the legitimate authorities of the Nagorno Karabakh Autonomous Region (NKAO) and the Shahumyan Region of the Azerbaijani Soviet Social Republic, when the authorities of the latter announced their decision to secede from the USSR. The political Declaration on proclamation of the NKR was based on the legal norm of the Soviet law in force at that time and the will of the Artsakh people, expressed in a national referendum. Our right to self-determination was recognized even by the authorities of Soviet Russia and Azerbaijan in 1920, and became the basis for creation of the Nagorno-Karabakh Autonomous Region in 1923, was enshrined in the constitution of the USSR, the constitution of the Azerbaijani Soviet Socialist Republic and its law “On NKAO”, and was preserved in the Law “Concerning the procedure of secession of a Soviet Republic from the USSR” of April 3, 1990, and is also based on the UN Charter and the International Covenant on Civil and Political Rights of 1966. The referendum of December 10, 1991, confirmed that the absolute majority of voters supported the decision to declare the independence of our Republic. The legitimate parliament, elected according to democratic standards and in the conditions of a genocidal siege and armed aggression, adopted on January 6, 1992 the Declaration of Independence of the Nagorno Karabakh Republic, Artsakh. Thousands of our compatriots paid for this choice with their lives.
In 1992, all CSCE/OSCE member states recognized the right of elected representatives of Nagorno-Karabakh to participate in the OSCE international conference mandated to resolve the Nagorno-Karabakh conflict. In a referendum in 2006, our people approved the Constitution of the Republic, which defined the procedure for electing legitimate representatives of Nagorno-Karabakh and their powers; in 2017, again in a referendum, the people approved a new Constitution. This Constitution was and remains the only fundamental document by which the citizens of our Republic are guided and obeyed of their own free will.
Accordingly, we, the citizens of the Republic of Artsakh, in an effort to defend our legal rights and the right to preserve the subjecthood of our Republic, affirm that the self-determined Nagorno-Karabakh did not take any part in the formation of the constitution and authorities of the self-proclaimed Republic of Azerbaijan, and, on the contrary, declared its independence. However, the newly formed Azerbaijan did not hide its baseless claims to Nagorno-Karabakh.
It was in such conditions that the international community recorded the fact that there were disagreements over the status of Nagorno-Karabakh, recognizing the disputed nature of this territory. Armenia and Azerbaijan then became participating countries of the CSCE/OSCE on the condition that they recognized the existence of disagreements over the issue of Nagorno-Karabakh and agreed that the future status of Nagorno-Karabakh would be determined at a peace conference under the auspices of the CSCE/OSCE. Both states have assumed an international obligation to resolve the issue exclusively by peaceful means.
However, once it became an CSCE/OSCE participating state, Azerbaijan immediately violated its international obligation to resolve disputes peacefully. Official Baku illegally used force against the NKR as a disputed territory in order to prevent holding an international conference to determine the status of Nagorno-Karabakh. In those conditions, the people of Nagorno-Karabakh exercised their right to self-defense. The armed aggression of Azerbaijan in 1992-1994 resulted in its defeat with significant territorial losses. It is important to emphasize that the Line of Contact between the NKR and Azerbaijan was internationally recognized.
However, during the three decades of the conflict, not a single statesman, politician or international legal authority answered a simple question: why Azerbaijan and other states that have legally recognized the obligation to follow the rule of law as a fundamental principle of their statehood, can disregard the obligation to respect the right of self-determination of Nagorno-Karabakh and the principle of non-use of force, both arising from that fundamental principle?
This circumstance allowed Azerbaijan to retain in its policy arsenal the strategy of annexation Nagorno-Karabakh through the forced expulsion of its indigenous people. Azerbaijan’s aggressive policy has yet to receive due international condemnation. International actors, contrary to their international obligations to bear responsibility for protecting the population from genocide (Responsibility to Protect), unfortunately, did not pay due attention to the warnings contained in the Statement of the Parliament of Artsakh of July 27, 2023 about the most serious existential threats facing the population of Artsakh, did not prevent the criminal actions of Azerbaijan, which committed another military aggression against the NKR in September 2023 and completely expelled the indigenous Armenian population of Artsakh from their historical Homeland.
It should be recalled that after conclusion of truce on November 9, 2020, the President of Azerbaijan stated that the Nagorno-Karabakh problem no longer exists, and everyone must come to terms with the results of the Second Karabakh War. In an effort to change the essence of the conflict, Azerbaijan has introduced into its diplomatic vocabulary a false narrative of “Armenia’s occupation of Azerbaijani lands,” through which it attempts to mute legitimate concerns about its aggressive genocidal policy.
We do not intend to compromise our principles, beliefs and our rights in relation to our own Motherland, neither in the face of force, nor under the threat of destruction, neither in exile, nor under any other political circumstances.
The whole civilized world faces a choice today: either to restore the international order in Nagorno-Karabakh, based on respect for the right to self-determination and other rights and freedoms of peoples and human rights, or to agree that blockade, armed aggression, genocide and occupation are legitimate ways to resolve conflicts.
Today, leaders of many states speak about the need for the return of Armenians to Nagorno-Karabakh. However, we believe that for the peaceful, safe and dignified return and life of our people in their homeland the following indisputable conditions are required:
First, we rule out the return of citizens of the Republic of Artsakh to the jurisdiction of Azerbaijan. Azerbaijani armed forces, police and administration must be completely withdrawn from the territory of the Republic of Artsakh, including the Shahumyan region, where too Azerbaijan bears full responsibility for the ethnic cleansing in 1992.
Second, multinational international UN peacekeeping forces should be deployed along the entire border of the Republic of Artsakh, and a demilitarized zone should be created.
Third, the internationally recognized Lachine Corridor should be completely transferred to UN control and management.
Fourth, the territory of the Republic of Artsakh should be handed over to the UN control to ensure the conditions for the return of all refugees, formation of democratic and legal institutions and the restoration of the economy. All refugees must have equal status, equal rights and be subject to the common rules of the transitional period until a referendum is held to confirm the final political status of Nagorno-Karabakh, the result of which will be legally recognized by all states.
Fifth, the possibility of criminal prosecution by Azerbaijan of citizens of the Republic of Artsakh on any charges for the entire period of the conflict should be completely excluded. All arrested and already convicted Armenians in Azerbaijan must be released immediately. We are ready to recognize the competence of an international tribunal to investigate every war crime for which our citizens are accused, provided that in a similar way this tribunal will also address all war crimes committed by citizens of Azerbaijan and its mercenaries.
We are ready to do our best to contribute to achieving a peaceful resolution to the conflict, which will be based on the full respect for the right to self-determination and other internationally recognized human rights and freedoms of peoples.
https://docs.google.com/document/d/1yjNBv-G1d0pRpJsyu4lp7paTXoe6E0-n/edit?pli=1
Комментариев нет:
Отправить комментарий