«ԵԹԵ ԱՅՍՊԵՍ ՇԱՐՈՒՆԱԿՎԻ, ԱՐՑԱԽՈՒՄ ՄԻԱՅՆ ԾԵՐԵՐ ԿՄՆԱՆ». ՀԱՅԱՑՔ ԼՂՀ-ԻՑ
“Հետաքրքիր է, աշխարհում կա՞ էլի երկիր, որի իշխանությունները այսչափ ատում են սեփական ժողովրդին”, - հարցնում են արցախցիները
Անցյալ տարվա սեպտեմբերի 2-ին Լեռնային Ղարաբաղը «տոնեց» իր անկախության 28-ամյակը: Այս պատմական տարեդարձը չճանաչված հանրապետությունը դիմավորեց ԼՂ քաղաքացիների մեծամասնության մռայլ հուսահատության և համընդհանուր ընկճվածության ծանր մթնոլորտում:
Քայլելով այդ օրը Արցախի մայրաքաղաք Ստեփանակերտի փողոցներով, կարելի էր զարմանքով նկատել, որ այստեղ տիրող, արդեն սովորական դարձած գորշ ու տաղտկալի առօրյան հեռավոր աղերս անգամ չունի հայկական հեռուստաալիքներով փութաջանորեն գովազդվող այն “ընդհանուր հրճվանքի” հետ, որը, ըստ ամենայնի, նախատեսված էր բացառապես ՀՀ բնակիչների և սփյուռքահայության համար:
Չճանաչված հանրապետության իշխանությունների կողմից կազմակերպված իմիտացիոն ու խիստ սահմանափակ “տոնակատարությունները” սովորաբար այնքան արհեստածին ու պարզունակ բնույթ են կրում, որ արժանանում են ԼՂՀ անգամ իշխանամետ քաղաքացիների ծաղրանքին:
Այն տպավորությունն է ստեղծվում, որ “տոներին” ներգրավված է ընդամենը 30-40 հոգի, ովքեր ամեն տարի հավաքվում են ԼՂՀ ղեկավար Բակո Սահակյանի խորհրդային ժամանակներից մնացած մռայլ նստավայրում, հանդես են գալիս կրակոտ, հյուսիսկորեական տիպի բոցաշունչ ինչ-որ ելույթներով, “ինքնապարգևատրվում” են, մի քանի կիլոգրամ մեդալ շաղ տալով յուրայինների շրջանում, այնուհետև գնում ավանդական ուտուշխմուշի, թքած ունենալով 99 % արցախցիների զգացմունքների ու մտածմունքների վրա: Ոչ մի շքերթ, ոչ մի զվարթ միջոցառում, ընդունելություն, ոչ մի արտոնություն բազմաչարչար, բազմամյա պատերազմի թոհուբոհով անցած, հազար ու մի զրկանք կրած բնակչության համար: Ամեն ինչ անցնում է գավառական խավարամտության, բորբոսնած, աներևակայելի հետամնացածության ու անորակության ռեժիմում:
Ստեփանակերտում շրջանառվող լուրերի համաձայն, դրա պատճառը Ղարաբաղի ներկայիս իշխանությունների ֆանտաստիկ ագահությունն ու ընչաքաղցությունն է, նրանք “յուրացնում” են անգամ տոնակատարությունների համար բյուջեից հատկացված միջոցները: Ըստ նույն աղբյուրների, արտաքին ուժերի օգնությամբ իշխանության են հասել մարդիկ, որոնցից շատերին ոչ հեռավոր անցյալում ամոթ էր անգամ բարևելն ու ձեռք սեղմելը: Եվ ահա այս կիսաքրեական փողոցային խաժամուժը, հայկականություից հազարավոր կիլոմետրերով հեռու, ցավին անտեղյակ, դավին անհաղորդ տգետ, ապազգային ոհմակը, դրսի հովանավորների ամենաակտիվ աջակցությամբ ամրապնդելով դիրքերը ԼՂ-ում, անցել է բնակչության անխնա, աննկարագրելի կողոպտմանը, թալանելով, ինչպես ասում են, “ինչ շարժվում ու շնչում է”: “Ով ոչինչ էր, դարձավ ամեն ինչ”, — մռայլ կատակում են ստեփանակերտցիները…
Դժվար է ասել, թե որքանով են համապատասխանում իրականությանը այս համառ լուրերը, բայց “տոներն” Արցախում, որպես կանոն, իսկապես սահմանափակվում են պետբյուջեի համար ոչծախսատար գերեզմանների այցելությամբ, Ստեփանակերտի կենտրոնական հրապարակից դպրոցականների զանգվածային վազքով (որն արցախցիները սրամտորեն անվանում են “նախագահական ձիարշավ” կամ “արտագաղթի նախապատրաստում”), ՀՀ-ից ժամանած հազվագյուտ, քիչ հայտնի խմբերի ելույթներով ու երեկոյան հրավառությամբ, որի սոսկալի դղրդոցից ցնցվում են մոտակա կիսախարխլված շենքերն իրենց լեղաճաք եղած բնակիչներով:. Ահա եվ ամբողջ “անկախության տոնը”` իր հին ու “բարի” խորհրդա-կոլխոզային ժամանակների “արժեքներով” ու չափորոշիչներով…
Անկախության 28-ամյակը Լեռնային Ղարաբաղը, որքան էլ տարօրինակ է, դիմավորել է հիմնովին ավերված տնտեսությամբ, սոցիալական ու բարոյահոգեբանական ծանր իրավիճակով, զանգվածային աղքատությամբ եւ բնակչության աճող արտագաղթով, որը սպառնում է վերածվել արդեն իսկական դեպոպուլյացյայի ու հայաթափման (կասկածողներին այստեղ խորհուրդ են տալիս, այսպես ասած, «ղարաբաղցիների մարդահամար» անցկացնել Ռուսաստանի եւ այլ երկրների տարբեր շրջաններում):
Հիմա կարծես թե չկա Բաքվի դիկտատը, որից միշտ բողոքում էին Ղարաբաղում, չկա դաժան սովետական թելադրանքը իր կոմունիստական ասկետիզմով, հիմա ԼՂ-ում ամենուրեք “անկախություն” է իր հարստագույն բնական պաշարներով, ինչպես ասում են` ապրի ու վայելի: Ռուս փորձագետների պնդմամբ, ԼՂՀ միայն երկու շրջանի ոսկու պաշարները հարյուր միլիոնավոր, եթե ոչ միլիարդավոր դոլարների արժեք ունեն:
Վերջին տվյալների համաձայն, ՌԴ հայտնի Geologix Group ընկերությունը, որը մասնագիտացած է օգտակար հանածոների հետախուզման և որոնման մեջ, մտադիր է ոսկու լայնածավալ արդյունահանում սկսել Լեռնային Ղարաբաղում: Այս մասին հայտարարել են նշյալ ընկերության ռուսազգի հիմնադիրներ՝ 30-ամյա Նիկիտա Կոչևը եւ Պավել Կոպիտինը, ԼՂՀ-ում հետախուզման արդյունքների մասին պատմելով «Ֆիրմայի գաղտնիքը» ռուսական ամսագրի լրագրող Նաստյա Չերնիկովային:
«Խորհրդային տարիներին կազմակերպած արշավախմբերը պարզել են, որ ԼՂ-ի միայն Քարվաճառի և Քաշաթաղի շրջաններում կա 1250 տոննա ոսկու, 4550 տոննա արծաթի, 1,84 մլն. տոննա պղնձի, 660 000 տոննա կապարի և այլ մետաղների պաշարներ: Շատ հեշտ էր ստանալ այդ հանքավայրերը, քանի որ չճանաչված հանրապետությունում մրցակցություն չկա: Հանքավայրը պատկանում է ԼՂ իշխանություններին, նրանց ներկայացուցիչները հրավիրել են մեզ հանդիպել ԼՂ նախագահ Բակո Սահակյանի հետ», — գրել է Ն. Չերնիկովան: Ռուսական ձեռնարկության ղեկավարները հայտնեցին, որ ընկերությունը ոսկու լայնածավալ արդյունահանում է սկսում Արցախում:
Ռուսակամ մեկ այլ փորձագետ, տնտեսական գիտությունների թեկնածու Ալեքսեյ Բալիևը պնդում է, թե «ՀՀ մի ընկերություն 2001 թ. մինչ օրս ԼՂ-ում արդյունահանել է արդեն 16 տոննա ոսկի, միայն 2008 թ. ավելի քան 4 տոննա»: Նրա վկայությամբ, ՀՀ և ԼՂ իշխանությունների կողմից հովանավորվող այդ ընկերությունների թիվը Արցախում հասնում է 30-ի:
Չնայած այս հարստություններին, երջանկություն հայկական երկրորդ հանրապետությունում չկա ու չկա. Էլի նույն պաուպերիզմն ու համատարած թշվառությունը, էլի նույն քրեական “հեղինակությունների” գերիշխանությունը, որոնք խախտում են նույնիսկ իրենց իսկ գրված ու չգրված բոլոր օրենքները, էլի ֆիզիկական գոյատեւման եզրին հասցված արցախահայության նույն անհույս գոյությունը: Ուր են գնում բոլոր այդ միջոցներն եւ ինչու դրանք եւ ՀՀ-ից ստացվող միջպետական վարկը չեն հերիքում Ղարաբաղի քաղաքացիների ծիծաղելու չափ ցածր թոշակների եւ աշխատավարձերի բարձրացման համար, հայտնի է, երևի, միայն Աստծուն և ԼՂ նախագահ Բակո Սահակյանին: “Հետաքրքիր է, աշխարհում կա՞ էլի երկիր, որի իշխանությունները այսչափ ատում են սեփական ժողովրդին”, — հարցնում են արցախցիները:
Լեռնային Ղարաբաղի հազարավոր բնակիչների կարծիքով, այս ողբալի իրավիճակի պատճառը ԼՂՀ իշխանությունների, հատկապես ԼՂ «իրավապահ» մարմինների կողմից քաղաքացիների իրավունքների և ազատությունների զանգվածային ու անդադար խախտումն է, խոսքի և մամուլի ազատության հազվագյուտ օջախների վերջնական ոչնչացումը, ամենաթողության ու անարդարության մթնոլորտը, ԼՂ հասարակության անխտիր բոլոր ոլորտները ներթափանցած համատարած կոռուպցիան: Որոշ դիտորդների համոզմամբ, Ղարաբաղում մոլեգնող ռազմաոստիկանական ռեժիմի «գաղափարական» հենքի կոնտուրները տատանվում են լատինաամերիկյան խունտայի և արևելաասիական խանության միջև: Բայց անհամոզիչ «ժողովրդավարական» դիզայնով:
Սակայն կողմնակալության ու ոչօբյեկտիվության մեջ չմեղադրվելու համար եկեք դիտենք այս տեսահոլովակը ու լսենք հենց ԼՂՀ հասարակ քաղաքացիների կարծիքները; Նյութը պատրաստվել է օտարերկրյա լրագրողների կողմից, քանզի Արցախում տիրող խայտառակ վիճակի մասին լուրերը վաղուց արդեն հատել են ԼՂՀ և ՀՀ սահմանները: Նշենք, որ հոլովակի մեջ հնչում են ԼՂՀ քաղաքացիների ոչ ամենաարմատական ելույթները…
Ահա այդ տեսահոլովակը.
«Եթե այսպես շարունակվի, Ղարաբաղում միայն ծերեր կմնան» — VIDEO
Վահրամ ԱՂԱՋԱՆՅԱՆ
Իշխանությունների կողմից ապօրինաբար փակված «Երրորդ Ուժ Պլյուս» թերթի գլխավոր խմբագիր
***
Карабах: кто был ничем, тот станет всех?
«Интересно, есть ли еще в мире страна, где власти так ненавидят собственный народ?», — спрашивают жители НКР
2 сентября прошлого года Нагорный Карабах «отпраздновал» 28-летие своей независимости. Эту юбилейную дату непризнанная республика встретила в атмосфере всеобщего уныния и мрачной подавленности большинства граждан НКР.
Прогуливаясь в этот день по улицам карабахской столицы — Степанакерта, можно было с удивлением заметить, что обычная тусклая будничность, царившая здесь повсюду, как-то плохо вяжется с той телевизионной картинкой «всеобщего ликования», которая, судя по всему, предназначалась исключительно для жителей Армении и армянской диаспоры. Имитационные меры по организации строго локальных торжеств, принятые властями непризнанной республики, обычно носят настолько искусственный и примитивный характер, что становятся предметом насмешек многих, даже неоппозиционно настроенных карабахцев.
Складывается ощущение, что в этих «торжествах» участвуют 30-40 человек, которые каждый год собираются в мрачной советской резиденции руководителя НК Бако Саакяна, выступают с какими-то трескучими, по-северокорейски пламенными речами, награждают сами себя и своих близких, а потом уходят на традиционную попойку, наплевав на чувства и думы остальных 99% граждан. Никаких парадов, никакого веселья и шумных приемов, никаких льгот и преференций для населения — все в режиме провинциального мракобесия, поразительной отсталости и дурновкусия.
В столице НК поговаривают, что виной тому — фантастическая алчность и жадность нынешних властей Карабаха, присваивающих даже бюджетные средства, выделенные на организацию «празднеств». Согласно этому мнению, с помощью внешних сил к власти в НК дорвались люди, многим из которых в «годы оные» стыдно было даже руку пожать. И вот эта публика из подворотен, влачившая полунищенское существование в «те времена», сейчас грабит, как говорится, всё, что движется и шевелится. «Кто был ничем, тот станет всеХ», — мрачно шутят степанaкертцы…
Трудно сказать, насколько это соответствует действительности, но «праздники» в НК, как правило, ограничиваются посещением могил, спортивным бегом школьников с центральной площади Степанакерта (метко прозванный карабахцами «лошадиными скачками президента»), выступлениями каких-то редких малоизвестных групп из Армении и грохотом вечернего салюта, от которого сотрясаются обветшавшие здания близлежащих «хрущевок» с их напуганными обитателями. Вот и весь «праздник независимости». Словом, всё, как в старые добрые «колхозные» времена…
28-ю годовщину своей «независимости» Нагорный Карабах, как это не парадоксально, встретил с разгромленной экономикой, тяжелейшей социальной и морально-психологической обстановкой, массовой нищетой и растущими темпами эмиграции населения, грозящей перерасти в самую настоящую депопуляцию (сомневающимся тут рекомендуют провести перепись карабахцев в разных регионах РФ и других стран).
Сейчас вроде бы нет власти Баку, на которую всегда жаловались карабахцы, нет советского диктата с коммунистическим аскетизмом — как говорится, сплошь и рядом независимость с богатейшими природными ресурсами. Одного золота в Нагорном Карабахе, по мнению российских экспертов, — на сотни миллионов долларов! Поговаривают даже о миллиардах. А счастья — все нет и нет: все тот же пауперизм, все то же засилье полукриминальных «авторитетов», нарушающих даже собственные «непризнанные» законы, все то же беспросветное существование — на грани физического выживания. «Интересно, есть ли еще в мире страна, где власти так ненавидят собственный народ?», — спрашивают карабахцы.
По мнению многих жителей НК, причинами этой плачевной ситуации являются тотальное нарушение прав и свобод граждан со стороны властей НК, особенно — правоохранительных органов, на корню уничтоженная свобода слова и печати, атмосфера вседозволенности и несправедливости, всепожирающая коррупция, проникшая во все поры карабахского общества. Некоторые наблюдатели отмечают, что «идеологические» контуры военно-полицейского режима в Карабахе варьируются где-то между латиноамериканской хунтой и центральноазиатским ханством. Но с неубедительным «демократическим оскалом».
Впрочем, послушаем самих карабахцев (в видеоматериале ниже), чтобы не быть обвиненными в предвзятости и необъективности. Отметим, что мы приводим еще не самые радикальные выступления граждан НК…
Ваграм АГАДЖАНЯН
Главный редактор газеты «Третья Сила Плюс», незаконно закрытой властями
***
Нагорный Карабах: жизнь на грани — ВИДЕО
«Если так пойдет дальше, в Карабахе останутся одни старики»
Комментариев нет:
Отправить комментарий